Θεμελίωση και ίδρυση του Γυμνασίου
Το 1915 ιδρύθηκε στη Σητεία ημιγυμνάσιο, στην αρχή με μία τάξη και το 1921 συμπληρώθηκε σε πλήρες Γυμνάσιο. Το πρώτο αυτό Γυμνάσιο βρισκόταν δίπλα στην πλατεία του Αγνώστου Στρατιώτη, αλλά επειδή το κτήριο δεν ήταν κατάλληλο, μια και είχε χτιστεί για να στεγάσει την αγγλική τηλεγραφική εταιρεία Eastern, οι κάτοικοι με έρανο και με χρηματοδότηση από την κοινότητα Σητείας αγοράσανε το οικόπεδο του σημερινού Γυμνασίου από τον Ιωάννη Καλυδάκη έναντι 70.000 δραχμών.
Αριθμός μαθητών που φοίτησαν στο Γυμνάσιο από την ίδρυσή του.
Το 1935 συστήνεται Σχολική Εφορεία που αρχίζει τις ενέργειες για την ανέγερση νέου Γυμνασίου. Στις 14 Νοεμβρίου το 1937 εμπήκε ο θεμέλιος λίθος στο νέο Γυμνάσιο με αρχιτέκτονα τον Χαράλαμπο Μαρκάκη, ο οποίος, όπως είχε πει, «ήχασε από αυτή την πρώτη του δουλειά 300.000 δρχ» και αρχιτέκτονα τον κ. Σταυρίδη. Συντελεστές για τη κατασκευή του νέου Γυμνασίου ήτανε οι γιατροί Μιχ. Καταπότης και Κωνσταντίνος Τακάκης καθώς και ο Αρχιμανδρίτης – καθηγητής Μάξιμος Μαρκαντωνάκης. Για την κατάσταση του παλαιού κτηρίου του Γυμνασίου αντλούμε πολλές πληροφορίες από το λόγο του τότε διευθυντή Αριστογείτονος Κατσούλλη κατά τα εγκαίνια της θεμελιώσεως του Γυμνασίου.
Το περιεχόμενο του λόγου του Γυμνασιάρχη Αριστογείτονα Κατσούλλη στα εγκαίνια της θεμελίωσης του Γυμνασίου
Ο Αριστογείτονας Κατσούλλης το λόγο του στα εγκαίνια του νέου Γυμνασίου Σητείας αναφέρει τη χαρά όλων των πολιτών της Σητείας που επιτέλους αντικαταστάθηκε αυτή η τρώγλη από ένα νέο όμορφο κτήριο. Ακόμα εκφράζει τη δική του χαρά που είναι επικεφαλής του νέου Γυμνασίου, αλλά και τη δυσαρέσεκειά του για την καθυστέρηση της ανοικοδόμησης του, λόγω του ότι αδιαφόρησαν οι πολίτες της Σητείας και που 250 αθώα παιδιά βασανίζονται σε αυτό το άθλιο κτήριο. Επιπλέον, ευχαριστεί τους γονείς που τον προηγούμενο χρόνο βοήθησαν στην αγορά θρανίων απαλλάσσοντας τα παιδιά από διάφορα προβλήματα. Αναφέρει τα προβλήματα που υπήρχαν, δηλαδή ότι το κτήριο ήταν ετοιμόρροπο, γεμάτο ποντίκια, κάτι που αποσπούσε την προσοχή των παιδιών, αλλά και ο θόρυβος που υπήρχε.
Στη συνέχεια ευχαριστεί όλους όσοι συνέβαλαν στη θεμελίωση του νέου Γυμνασίου. Πρώτα τη Σχολική Εφορία του Γυμνασίου για τη πραγματοιποίηση της ιδέας (μέλη της οι: Εμμ. Καραβελάκης, Γεώργιος Θαλασσινός, Νικόλαος Μαρκάκης και Εμμ. Ελευθεράκης). Έπειτα το Εφεδρικό Ταμείο Σητείας – Ιεράπετρας που αγόρασε το παλιό γυμνάσιο Σητείας (600.000 δραχμές) και για την παροχή αγαθών στο γυμνάσιο. Στη συνέχεια ευχαριστεί την Κοινότητα Σητείας (της οποίας πρόεδρος ήταν ο Ιωάννης Πλατανάκης) και το Δημοτικό Συμβούλιο για την αγορά γηπέδου και τη θεμελίωση του γυμνασίου ευχαριστεί τον Μιχαήλ Καταπότη, τον πρώην Πρόεδρο Ταμείου Εκπαιδευτικής Πρόνοιας Κωνσταντίνο Τακάκη, τον διευθυντή του παλιού γυμνασίου Μάξιμο Μαρκαντωνάκη καθώς και τον εργολάβο Χαραλάμπη Μαρκάκη.
Τέλος, συμβουλεύει τους μαθητές να εργασθούν σήμερα ως μαθητές και αύριο ως μέλη της κοινωνίας βοηθώντας στην ανάπτυξη του γυμνασίου τους.
Στέλλα Πατεράκη, Γ1
Εκεί ο ομιλητής τονίζει ότι ο μαθητής του πρώτου Γυμνασίου «κινδυνεύει να καταπλακωθεί υπό του οικήματος ένα αυτώ μαθητεύων, να βλέπει τους ποντικούς χορεύοντας εν τη παραδόσει και αποσπώντας την προσοχήν του… Να προσθέσω την τύρβην και τον θορυβόντων αγυιοπαίδων, των αλητών, των περιοίκων, των αυτοκινήτων και των ζώων; Εις επίμετρον έμπροσθεν του γραφείου του γυμνασιάρχου, προ ημερών ακόμη, εγκατεστάθη πρακτορείον αυτοκινήτων και καθίσταται μαρτυρική η παραμονή και εργασία εν τω γραφείω του». Μάλιστα αναφέρει ότι ο λόγος για τον οποίο το Γυμνάσιο Σητείας μετατράπηκε σε Προγυμνάσιο, σε αντίθεση με το Γυμνάσιο Ιεράπετρας, είναι ότι δεν υπάρχει στην πόλη η κατάλληλη υποδομή.
Πριν τελειώσει την ομιλία του ο Γυμνασιάρχης κάλεσε το νεαρό τότε μηχανικό κ. Χαράλαμπο Μαρκάκη να αρχίσει το έργο και τελειώνοντας απήγγειλε το παρακάτω ποίημα που ο ίδιος είχε γράψει:
Επάνω εις την κορυφή της πόλεως Σητείας
θεμελιούμε σήμερον κατόπιν λιτανείας,
το νέο μας Γυμνάσιον περικαλλές ως πρέπει
συγκεντρωθέντων όλων μας καθώς καθείς μας βλέπει.
Στα πρόσωπα σε γενικώς είναι ζωγραφισμένη
χαρά και αγαλλίασις σαφώς εκπεφρασμένη.
Διδάσκοντες και μαθηταί και οι γονείς των όλοι
φαντάζονται το οίκημα ως στόλισμα στην πόλη.
Ως φάρον τηλαυγέστατον, ως Πολικόν αστέρα
ίνα φωτίζει και σκορπά το φως νύχτα μέρα.
Ευχόμεθα διακαώς αισίως να τελειώσει
η αρξαμένη οικοδομή που τόσα θα μας δώσει.
Στο έργον το κοινωφελές ως είπομεν πολλάκις
παρακαλείται ο σεβαστός κύριος Πλατανάκης
αντάξιος και ευτυχής πρόεδρος της Σητείας
να θέσει τον θεμέλιον μ'ευχάς της Εκκλησίας.
Υπήρχαν πολλές γνώμες όσον αφορά την τοποθεσία που θα ανεγειρόταν το νέο διδακτήριο. Ο μηχανικός Χαράλαμπος Μαρκάκης αναφέρει ότι το 1937 οικοπεδοποίησε τα κτήματα των Νικητάκη Ιωάννη, Σταματάκη Αδελφών και Παπανδρουλάκη Ανδρέα, «κείμενα στη τοποθεσία Γυμνασίου, αρχομένων από την εθνικήν οδόν Σητείας Αγίου Νικολάου, σημερινή Δημοτική οδόν Θερίσσου έως στη σημερινή οδόν Νικ. Πλαστήρα εκτάσεως 19.200 τετραγωνικά μέτρα» Ο ίδιος κρίνει την τοποθεσία στην οποία στη συνέχεια ανεγέρθη το καινούριο Γυμνάσιο, ως κατάλληλη περιοχή για την επέκταση της πόλης βορειοδυτικά και όχι νοτιοανατολικά της πόλεως, γιατί:
«Ήταν η τοποθεσία αυτή υγιεινή διά κατοικίας, αμφιθεατρική, αποχέτευση δι’ ελευθέρας ροής προς τον σημερινό βιολογικό καθαρισμό»
Είχε «οικόπεδα φθηνά, θεμελίωση αντισεισμική ως βραχώδους»
«Λόγω του κεκλιμένου εδάφους έκαναν εκβραχισμό στο οικόπεδο και χρησιμοποιούσαν τις πέτρες για την οικοδομή, διότι την εποχή εκείνη έκτιζαν μόνο με πέτρες όλους τους τοίχους, άρα τα κύρια οικοδομικά υλικά ήταν επί τόπου και πολλάκις αντί ασβέστου χρησιμοποιούσαν και τον άργιλον»
«Η ύδρευσις, ο ηλεκτρισμός ήταν πλησίον, διότι ήταν συνέχεια των υπαρχόντων οικοδομών»
Τα Χριστούγεννα του ίδιου χρόνου (1937) οι μαθητές του Γυμνασίου έψαλαν τα παρακάτω κάλαντα -γραμμένα επίσης από το Γυμνασιάρχη Κατσούλλη-, ενώ πριν από λίγες μέρες είχε κυκλοφορήσει στην πόλη έκκληση προς τους κατοίκους να βοηθήσουν οικονομικά:
"Έκκλησις Γυμνασίου Σητείας προς το κοινόν της πόλεως Σητείας"
Αξιότιμοι κύριοι,
Είναι γνωσταί αι συνθήκαι υφ' ας εθεμελιώθη και ήρχισε κτιζόμενον το νέον Γυμνάσιον Σητείας. Όλοι γνωρίζομεν ότι ανάγκη επιτακτική υπαγόρευσε την οικοδόμησιν εις την πόλιν μας συγχρονισμένου Γυμνασίου αξίου της υψηλής αποστολής του. Το Γυμνάσιο κτίζεται και η εργασία πρέπει να προχωρήσει αλματωδώς, ώστε εντός δεκαμήνου διαστήματος να παραδοθεί προς χρήσιν των τέκνων μας, άτινα ανυπομόνως προσμένουν την εν αυτώ διδασκαλίαν. Όλοι έχομεν ιεράν υποχρέωσιν να συντρέξομεν, γονείς κηδεμόνες και αυτοί οι μαθηταί.
Δια τους μαθητάς παρέχεται σήμερον η ευκαιρία ψάλλοντας τα κάλανδα να ζητήσουν τον οβολόν του σεβαστού κοινού της πόλεως, όπερ ως ελπίζομεν θέλει εκθύμως και αφιλοκερδώς συντρέξει, παρέχον τας πρώτας βάσεις και βοηθούν εις τας ευγενείς προσπαθείας της μαθητιώσης νεολαίας.
ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ
Υπέρ του ανεγειρόμενου Γυμνασίου Σητείας (Χριστούγεννα 1937)
Παρακαλώ σας άρχοντες αν είναι ορισμός σας
να σας ζητήσω σήμερον όλων τον οβολόν σας,
δι' έργον Πανσητειακόν μεγάλης ωφελείας
που όλους εξυπηρετεί μεθ' υπερηφανείας.
Το νέον μας Γυμνάσιον όλοι γνωρίζετ' ότι
θεμελιούται σήμερον χωρίς χρηματοδότη
και στρέφει όλων μας το νου κι' όλων τας προσπαθείας
να σας παρακαλέσομεν να τύχει βοηθείας
και να το βοηθήσομεν μ' ενίσχυσιν μεγάλη
να δυνηθεί πλιό σύντομα, αμέσως να προβάλει
και να φανεί περήφανα συντελεστής παράγων
ρίπτον ακτίνας φωτεινάς ως ο αστήρ των μάγων.
Να μας αξιώσει ο Θεός όλοι μας να το δούμε
περήφανον υψούμενον καθώς επιθυμούμε.
Είθε ο Αγιος Θεός σ΄αυτούς που θα συντρέξουν
να δώσει πλούσι' αγαθά ποτέ να μη στηρέψουν
Να ζήσουνε χρόνια πολλά υπερευτυχισμένοι
καλόκαρδοι, χαρούμενοι όλοι διαφορεμένοι.
Το νέον μας Γυμνάσιον μ' υγεία να το δούμε
του χρόνου τα Χριστούγεννα όλοι ν' αξιωθούμε.
Όπως φαίνεται από τα κάλαντα, χρηματοδότης άλλος δεν υπήρχε εκτός από τους ντόπιους. Γι' αυτό αποφασίστηκε και η σύσταση ερανικής επιτροπής και εισπράχθηκαν σημαντικά ποσά από τους «απανταχού» Στειακούς.
1. Αποπεράτωση και εγκαίνια του Γυμνασίου Το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν το οικονομικό, αφού για την ανέγερση θα χρειάζονταν περίπου 1.200.000 εκατομμύρια δραχμές, καθώς και ο τρόπος που θα μαζεύονταν τα χρήματα. Έτσι η Σχολική Εφορεία επωμίστηκε το δύσκολο έργο της εξεύρεσης πόρων. Συγκινητική είναι η ομιλία του τότε προέδρου της σχολικής εφορείας κ. Καραβελάκη στα εγκαίνια του Γυμνασίου, στην οποία εξιστορεί τις περιπέτειες εξεύρεσης πόρων και αποτυπώνει τη σύμπνοια του σητειακού λαού μπροστά στην επιτακτική ανάγκη να ολοκληρωθεί αυτό το τεράστιο για την εποχή του έργο. Αναφέρουμε συνοπτικά τις «πήγες» χρημάτων – δωρεές που εδόθησαν για την ανέγερση του διδακτηρίου: 1. Μετά από πώληση του παλαιού διδακτηρίου απεκόμισαν 500.000 χιλιάδες δραχμές.
2. Δωρεά του εφεδρικού ταμείου 300.000 χιλιάδες δραχμές.
3. Δωρεά του οικοπέδου από την κοινότητα της Σητείας το οποίο αγόρασε 70.000 χιλιάδες δραχμές.
4. Εισφορά της κοινότητας της Σητείας 100.000 χιλιάδων δραχμών από παλαιό απόθεμα.
5. Επειδή το συγκεντρωμένο πόσο δεν αρκούσε για την αποπεράτωση του έργου η Σχολική Εφορεία αναγκάστηκε να καθορίσει υποχρεωτική εισφορά 300 δραχμών κατά μαθητή η οποία μειώθηκε αργότερα στις 100 δραχμές ανά μαθητή. Αυτή η εισφορά απέδωσε 272.600 χιλιάδες δραχμές.
6. Έγινε έρανος από τον οποίο εισπράχθηκαν 160.000 χιλιάδων δραχμών και στον οποίο συμμετείχαν όλοι οι Σητειακοί, φίλοι αυτών καθώς και πολλά σωματεία της πόλης της Σητείας όπως ο Σύλλογος Κυριών, ο Σύλλογος Κυνηγών και η ηλεκτρική εταιρεία.
7. Μετά από επίμονες συστάσεις από τον Νομάρχη Παπαδημητρίου, η κυβέρνηση έδωσε το ποσό των 100.000 χιλιάδων δραχμών για την αποπεράτωση του κτίσματος και του γυμναστηρίου.
8. Ο διευθυντής του ιστορικού αρχείου Παπαδάκης δώρισε στο γυμνάσιο 27.000 χιλιάδες δραχμές για βραβεία στους αριστεύσαντες και σχολικά όργανα.
Το Γυμνάσιο αποπερατώθηκε σε λιγότερο από δύο χρόνια. Το αρχικό κτήριο είναι το κεντρικό πετρόκτιστο διώροφο κτίσμα που διατηρείται μέχρι σήμερα και στο οποίο προστέθηκαν αργότερα οι δύο καινούριες πτέρυγες. Στα σχέδια του σχολείου, μπορεί να παρατηρήσει κάποιος ότι υπάρχει από νωρίς πρόβλεψη για τον τεράστιο προαύλιο χώρο , όπως και το γήπεδο του στίβου, του οποίου η κατασκευή και η περίφραξη θα απαιτήσει επιπλέον δαπάνη 500.000 δραχμές του αρχικού προϋπολογισμού.
Σε πράξη του Συλλόγου των καθηγητών τον Ιανουάριο του 1938 διαβάζουμε ότι στο ανεγειρόμενο νέο Γυμνάσιο, δημιουργείται λόγω της κλίσεως του εδάφους, μεταξύ του ισογείου και του άνω ορόφου ένας εξαιρετικός χώρος ο οποίος πρέπει να αξιοποιηθεί με την κατασκευή τεσσάρων ημιυπογείων διαστάσεων έκαστον 8,35*5,70. Η όλη δαπάνη προβλεπόταν να φτάσει συνολικά τις 120.000 δραχμές και οι χώροι αυτοί προορίζοντο: α) ο ένας ως γενική αποθήκη του Γυμνασίου, η οποία δεν είχε προβλεφθεί στον πρώτο σχεδιασμό β) ο δεύτερος ως αίθουσα συσσιτίου των μαθητών γ) ο τρίτος ως χώρος εγκατάστασης λουτήρων των μαθητών και δ) ως χώρος στέγασης των αρχαιοτήτων της επαρχίας, αλλά και ως καταφύγιο σε ώρα κινδύνου. Οι χώροι αυτοί σήμερα εκατέρωθεν της νότιας σκάλας του κτηρίου, στεγάζουν τα χημεία των σχολείων, το λέβητα, αποθήκη και αίθουσα εποπτικών μέσων
Στις 17 Δεκεμβρίου 1939 έγιναν τα εγκαίνια του Γυμνασίου Σητείας. Το σχολείο λειτούργησε αρχικά ως Προγυμνάσιο και οι πρώτοι μαθητές για να μπουν στην Α΄τάξη του προγυμνασίου έπρεπε να δώσουν εισιτήριες εξετάσεις είτε από τη Δ΄Δημοτικού για να μπουν στην Α΄τάξη του Προγυμνασίου, είτε από την Ε΄ή ΣΤ΄τάξη για να μπουν στη Β΄τάξη του Προγυμνασίου. Οι εξετάσεις ήταν προφορικές και γραπτές και περιελάμβαναν Έκθεση και απλά προβλήματα Αριθμητικής.
II. Το Γυμνάσιο στην Ιταλική και τη Γερμανική Κατοχή
« 28η Οκτωβρίου 1940. Πόλεμος. Τι ήταν αυτό; Φωνές και κλάματα στον περίβολο. Κτύπησε κουδούνι. Πρωινή προσευχή στη μικρή στενή αυλή της κάτω εισόδου. Οι καθηγητές στην κορυφή των σκαλονιών. Ο Γυμνασιάρχης είπε: «Όσα παιδιά είναι από χωριά να΄ρθουν οι δικοί τους να τα πάρουν, γιατί η Ιταλία μας εκήρυξε πόλεμο, εμείς φεύγουμε για το μέτωπο». Το νεοανοιγμένο Γυμνάσιο έκλεισε. Ύστερα από λίγο άνοιξε ως Σχολή Χωροφυλακής (Ίσως εκπαιδεύανε νέους για το Μέτωπο). Διαλύθηκε με την ιταλική κατοχή (1 χωροφύλακας, ο Αγιασμάτης έμεινε στα Μ. Μουλιανά όπου παντρεύτηκε, πέθανε, αλλά ζει γιος του)». Στο βιβλίο κινήσεως του προσωπικού του Σεπτεμβρίου και του Οκτωβρίου του 1940 διαβάζουμε για τη επιστράτευση εκπαιδευτικών όπως ο Δαουράκης Εμμ. και ο Ατζολετάκης Στεφ. (βλ. εικόνα).
Την περίοδο της κατοχής το Γυμνάσιο Σητείας επιτάσσεται από τους Ιταλούς και μετατρέπεται σε στρατώνα, ενώ τα παιδιά που δεν διέφυγαν στα χωριά τους, παρακολουθούν μαθήματα στο σημερινό 1ο Δημοτικό Σχολείο στην Αγία Αικατερίνη. Στο ισόγειο του Γυμνασίου υπήρχαν οι στάβλοι όπου έμεναν τα μεγάλα άλογα των Ιταλών. Το κτήριο χωροθετημένο εκτός της πόλης και σε ορεινή περιοχή ήταν εύκολος στόχος για τους συμμάχους, οι οποίοι στη διάρκεια του πολέμου πήραν σήμα από τον ασύρματο που η αντίσταση έκρυβε στη Μονή Τοπλού, και επιχείρησαν να βομβαρδίσουν το σχολείο. Ευτυχώς τα αεροπλάνο αστόχησε ρίχνοντας τη βόμβα στα κοντινά κτήματα.
Κατά τη γερμανική κατοχή το Γυμνάσιο γίνεται πάλι τόπος διαμονής κατωτέρων αξιωματικών, διότι οι ανώτεροι έμεναν μέσα στη Σητεία όπου είχαν επιτάξει σπίτια.
III. Το Γυμνάσιο από την απελευθέρωση (1944) μέχρι το 1975
Ανεκδοτολογικά…
Ερχόμενος στο σχολείο τη μέρα της έκδοσης των αποτελεσμάτων, ο καθηγητής θεολόγος κ. Χαρούλης συναντά μία μητέρα με την κόρη της η οποία κλαίει αγωνιώντας για την προαγωγή της. Ο καθηγητής προσφέρεται να τις συνοδεύσει στο Γυμνάσιο και να μάθει νωρίτερα τα αποτελέσματα, για να καθησυχάσει το παιδί. Όταν ανέβηκε στο γραφείο και ρώτησε τους καθηγητές, διαπίστωσε ότι η μαθήτρια είχε μείνει και μάλιστα σε πολλά μαθήματα. Ανοίγει τότε το παράθυρο του γραφείου πάνω απ΄ την ανατολική αυλή (τη σημερινή γραμματεία του Γυμνασίου), κοιτάζει το κορίτσι και του λέει: «Να συνεχισθεί ο θρήνος…»
2. Ημερολόγια Το ημερολόγιο του σχολείου περιλαμβάνει την καθημερινή περιγραφή της ζωής του σχολείου, με όλες της τις λεπτομέρειες και το τηρεί υποχρεωτικά ο διευθυντής. Η μελέτη των ημερολογίων της περιόδου αυτής ζωντανεύει κυριολεκτικά μπροστά στα μάτια μας τις συνήθειες, τα προβλήματα και την καθημερινότητα γενικότερα του σχολείου. Είναι φυσικό το σχολείο ως ένας κοινωνικός σχηματισμός να διαπλέκεται σε πολλά σημεία με το ιστορικό και το κοινωνικό γίγνεσθαι της εποχής του. Είναι επίσης φυσικό να διαπιστώνει κανείς ότι και παλιότερα, όπως και σήμερα, δεν έλειπαν από το σχολείο οι διαφορές, οι παρεξηγήσεις και τα προβλήματα. Αυτό όμως που ενδιαφέρει στην περίπτωση αυτή, είναι ο τρόπος με τον οποίο η σχολική δεοντολογία αντιμετώπιζε τις αποκλίσεις και τα μικροπροβλήματα, γεγονός που σχετίζεται με τη δημοκρατική παιδεία που διαθέτει ένα εκπαιδευτικό σύστημα συνολικά, με τις προθέσεις της διοίκησης του σχολείου ειδικά, αλλά και με το ρόλο που αναθέτει και αναγνωρίζει στο σχολείο η κοινωνία ως μέσο κοινωνικού ελέγχου.
Παρατηρούμε για παράδειγμα σε πολλές πράξεις από το βιβλίο του Γυμνασιάρχου την εντολή περικοπής μισθού καθαριστριών «επειδή δεν προσήλθον την διατεταγμένην ώραν υπό του ανηρτημένου προγράμματος υπηρεσίας του υπηρετικού προσωπικού» (1954). Το 1958 σε πράξη συνεδρίασης του συλλόγου των διδασκόντων διαβάζουμε ότι κάποιος καθηγητής είχε δημιουργήσει προβλημα με τους ραβδισμούς των μαθητών και γι’ αυτό ο σύλλογος αποφασίζει ότι «οιοσδήποτε μαθητής ραβδισθείς ή κακολογηθείς εις την τάξιν του κ. … ή άλλου καθηγητού να εξέρχεται αμέσως της αιθούσης και να έρχεται να μας το αναφέρει έστω ακόμη και εις την αίθουσαν που θα κάνω μάθημα». Δε λείπουν βέβαια και οι υπερβολές: «Απαγορεύεται οιαδήποτε οικεία ή φαιδρά συζήτησις και χαριεντισμός μαθητριών ουδέ μαθητών κατά τα διαλείμματα εις τας εισόδους, διαδρόμους και τον περίβολον του Σχολείου με τον κ. …Αυτό είναι το πικρόν ποτήριον το οποίον δεν ηδυνήθην να αποφύγω» (Μάιος 1958).
Όσο για τη σχέση σχολείου και κοινωνίας, πολλά συμπεράσματα μπορεί κανείς να βγάλει διαβάζοντας προσεκτικά τα ημερολόγια του σχολείου. Το 1954, επί πρωθυπουργίας Παπάγου το Γυμνάσιο Σητείας ζητεί από τους μαθητές «Εθνικόν Παραγωγικόν Δάνειον». Η πατρίδα «ζητεί από τα τέκνα της να της δανείσουν, εάν θέλουν…Το ποσοστόν και η ταχύτης καλύψεως του δανείου τούτου θα δώσουν το μέτρον τόσον της οικονομικής δυνατότητος, όσον και του βαθμού της αγάπης προς την Πατρίδα και της εμπιστοσύνης ακόμη με την οποίαν περιβάλλει ο Ελληνικός Λαός την κυβέρνησιν του Στρατάρχου, η οποία ενεπνεύσθη και επραγματοποίησε το δάνειον τούτο». Το Μάιο του 1962 διαβάζουμε ότι στις 14 του μηνός δεν έγιναν μαθήματα «λόγω των γάμων της Α.Β.Υ. της βασιλόπαιδος Σοφίας»
Από το 1965 έως το 1967 στα πλαίσια της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του Παπανούτσου και επί υπουργίας Γεωργ. Παπανδρέου το σχολείο γίνεται από εξατάξιο γυμνάσιο τριτάξιο Γυμνάσιο και τριτάξιο Λύκειο. Το 1967 ξαναγίνεται εξατάξιο με διευθυντή τον Εμ. Δαουράκη.
Την περίοδο της δικτατορίας του 1967 στους επίσημους λόγους που καταγράφονται πολλές φορές από τους διευθυντές στο ημερολόγιο, δε λείπει η προπαγάνδιση της «Επανάστασης» και η προσπάθεια να τονιστούν οι αξίες και τα ιδεώδη της. Ο εμφύλιος πόλεμος που πλήγωσε με τον χειρότερο τρόπο τον ελληνικό λαό ένθεν και ένθεν μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, αντιμετωπίζεται διαφορετικά από το δικτατορικό καθεστώς της εποχής εκείνης, πράγμα που αποτυπώνεται και στα ημερολόγια: «Κατά την προσευχήν ο κ. Γυμνασιάρχης ωμίλησεν προς τους μαθητάς επί τη 23η θλιβερά επετείω της Κομμουνιστικής θηριωδίας του Δεκεμβρίου του 1944 κατά την οποίαν χιλιάδες αθώων υπάρξεων εθανατώθησαν κατά τον πλέον απάνθρωπον τρόπον και συνέστησε εις αυτούς προσήλωσιν εις τα υψηλά ιδεώδη, θρησκείαν και πατρίδα και αφοσίωσιν προς το καθήκον των ως μαθητών και γνησίων ελληνοπαίδων» (Δευτέρα 11 Δεκεμβρίου 1967).
Την ίδια περίοδο οι καθηγητές του σχολείου υποχρεώνονται πέραν των συνηθισμένων λόγων που εκφωνούν στο σχολείο και τους οποίους πρέπει να υποβάλουν εκ των προτέρων γραπτώς και στο διευθυντή, να εκφωνούν λόγους στα χωριά το Σάββατο ή την Κυριακή με θεματολογία που προσδιορίζει το Υπουργείο Παιδείας (αγάπη για την πατρίδα, προσήλωση στα εθνικά ιδανικά, ο ρόλος της οικογένειας κ.ά). Οι καθηγητές που διαφωνούσαν με το καθεστώς διάλεγαν θέματα πιο «ανώδυνα», αλλά σε καμία περίπτωση δε μπορούσαν να αποφύγουν τις ομιλίες Στο σχολείο η επέτειος της 21ης Απριλίου γιορτάζεται με μεγαλοπρέπεια και με κάθε μέσο: ποιήματα, άσματα, γυμναστικές επιδείξεις, ακόμα και θεατρικές παραστάσεις γραμμένες από καθηγητή: «Το απόγευμα εις τας 3:30 μ.μ. το Γυμνάσιον εώρτασεν μεγαλοπρεπώς την 5ην επέτειον της εθνοσωτηρίου Επαναστάσεως της 21ης Απριλίου 1967 διά θεατρικής παραστάσεως εις το κινηματοθέατρον Μινώα της πόλεως με το έργον «Οι Καβαλλάρηδες τ΄ Απρίλη» του κ….».
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο τρόπος με τον οποίο το σχολείο διαπλέκεται με την περιρρέουσα πολιτική κατάσταση. Μέσα από τα ημερολόγια του σχολείου ζωντανεύει η προσπάθεια του δικτατορικού καθεστώτος να προωθήσει τους στόχους του. Η Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου του 1968 έχει μείνει στην ιστορία ως μία κωμικοτραγική προσπάθεια της Χούντας να επιδείξει δημοκρατικό φρόνημα, καλώντας το λαό να ψηφίσει «Ναι» ή «Όχι» στο Σύνταγμα που πρότεινε το καθεστώς. Επρόκειτο για δημοψήφισμα με στρατιωτικό νόμο και στρατευμένους επόπτες, υπό την εποπτεία αξιωματικών με στολή εκστρατείας. Οι Ελληνες «έβλεπαν» μόνο το ψηφοδέλτιο με το «Ναι» πριν πάνε στην κάλπη. Το ποσοστό του «Ναι» έφτασε το 92,2%. Τα ψηφοδέλτια με το «Οχι» είχαν τοποθετηθεί σε αρκετή απόσταση από τα αντίστοιχα του «Ναι», ώστε να μη «διαφεύγει την καταγραφή» όποιος τολμούσε να τα «πλησιάσει». Πάνω από ένα εκατομμύριο ψηφοφόροι απείχαν, παρά τις εξοντωτικές ποινές που προβλέπονταν για την αποχή και οι οποίες εφαρμόστηκαν σε πολλούς. Την ίδια περίοδο στο Γυμνάσιο «άπαντες οι φιλόλογοι και θεολόγοι καθηγηταί ωμίλησαν εις διάφορα χωρία της Επαρχίας περί του Σχεδίου Συντάγματος και του Δημοψηφίσματος της 29ης Σεπτεμβρίου», ενώ το Σάββατο 21 Σεπτεμβρίου, οκτώ δηλαδή μέρες πριν από το δημοψήφισμα «το απόγευμα και περί ώραν 5ην μ.μ. επεδόθη εν επισήμω τελετή και κατόπιν ομιλίας του Στρατιωτικού Διοικητού Ανατολικής Κρήτης κ…. περί Συντάγματος και Δημοψηφίσματος της 29ης Σεπτεμβρίου το εγκυκλοπαιδικόν λεξικό «Ήλιος» εις την αριστεύσασαν κατά τας εισιτηρίους εξετάσεις του παρελθόντος Ιουλίου,…»
· Τον Οκτώβριο του 1972 γίνονται τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η οποία υπάρχει ακόμα στο Γυμνάσιο. Μετά την εκδήλωση στην οποία ακούστηκαν τραγούδια και ποιήματα σχετικά με τον Μ. Αλέξανδρο και εκφωνήθηκε λόγος από την φιλόλογο καθηγήτρια κ. Μ. Φραγκούλη «εν πομπή… η προτομή ετοποθετήθη εις την μόνιμον θέσιν επί βάθρου όπως καθημερινώς οι μαθηταί θεώνται εκείνου, του οποίου η θεία πρόνοια πρέπει να γίνει πλάστης και αναδημιουργός της ανθρωπότητος…»
· Οι μαθητές στο κάθε τμήμα είναι από 40 μέχρι 50.
· Οι μαθητές εμβολιάζονταν στο χώρο του σχολείου αφού είχαν τελειώσει τα διαγωνίσματα του Α’ τριμήνου.
· Οι μαθητές από τα χωριά ζούνε σε νοικιασμένα δωμάτια. Το 1970 ιδρύεται Κέντρο Νεότητος Γυμνασιοπαίδων, όπου οι μαθητές που ζουν μακριά από την οικογένειά τους μπορούν να λαμβάνουν συσσίτιο.
Ποινολόγια – Η πειθαρχία στο παρελθόν
Εντυπωσιακά είναι τα συμπεράσματα που προκύπτουν από τη μελέτη των ποινολογίων του σχολείου από το παρελθόν μέχρι σήμερα, καθώς αυτά αποτυπώνουν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονταν και επέβαλλαν παλιότερα οι εκπαιδευτικοί την πειθαρχία. Κάνοντας μια ενδεικτική αναδρομή, μπορούμε να διαπιστώσουμε το ότι στο παρελθόν οι μαθητές τιμωρούνταν πολύ πιο αυστηρά από ό,τι σήμερα, για παραπτώματα που σήμερα θεωρούμε έως και αμελητέα, υπήρχε αυστηρός έλεγχος ακόμα και στην προσωπική ζωή των μαθητών, το σχολείο τιμωρούσε για πράξεις και παραλείψεις ακόμα και εκτός σχολικού ωραρίου και συνεπώς οι μαθητές ήταν συνεχώς υπό επιτήρηση…. Το γεγονός αυτό πρέπει να συσχετιστεί με το ότι οι εποχές και οι αντιλήψεις αλλάζουν, όπως και οι στόχοι του εκάστοτε εκπαιδευτικού συστήματος.
Παλιότερα η κοινωνία ήταν πιο συντηρητική, οι κοινωνικές συνθήκες πιο δύσκολες (φτώχεια, ανέχεια, πόλεμοι, πολιτικός παρεμβατισμός, αναλφαβητισμός) και οι καθηγητές είχαν απόλυτο έλεγχο πάνω στα παιδιά με την έγκριση των γονιών, αλλά και της κοινωνίας.
Σήμερα αυτά δεν ισχύουν. Η ευημερία, η ειρήνη, η πολιτική σταθερότητα, το δημοκρατικό πολίτευμα, ο υποχρεωτικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης, η κατοχύρωση των ατομικών ελευθεριών, η εξέλιξη της παιδαγωγικής επιστήμης και ο κοινωνικός προοδευτισμός επαναπροσδιορίζουν την έννοια της πειθαρχίας και δημιουργούν ένα σχολείο πιο ανεκτικό, πιο δημοκρατικό και πιο προοδευτικό.
Κάνοντας μία ανασκόπηση στο ποινολόγιο του γυμνασίου του 1938-39 (εικ. 1) διαπιστώνουμε ότι οι μαθητές τιμωρούνταν με αποβολή μίας έως πέντε ημέρες όχι μόνο επειδή δε φορούσαν πηλήκιο («Διότι περιεφέρετο άνευ πηληκίου», γιατί αυθαδίαζαν προς τους καθηγητές (αποβολή μίας ημέρας, «διότι ωμίλησεν αυθαδώς προς κ. Λαγουδάκην»), ή ήταν άτακτοι στην τάξη (αποβολή μίας ημέρας «διότι ητάκτουν εις το μάθημα του κ. Αργυρόπουλου»), αλλά ακόμη και γιατί «ήσαν συγκεντρωμένοι εις την αποβάθραν», ή «εκάθη(ν)το εις καφενείον» (Μία μέρα αποβολή).
Κατά την περίοδο 1940-1941 ορισμένοι τιμωρούνταν, διότι δεν έκοβαν τα μαλλιά τους με την μηχανή, επειδή κάπνιζαν ή ενοχλούσαν τους συμμαθητές τους και κάποιοι άλλοι επειδή έκλεβαν καρπούς από ξένη ιδιοκτησία. Η ποινή ήταν αποβολές από 2-4 ημέρες. Με τέσσερις μέρες αποβολή τιμωρήθηκε μαθητής που έδωσε «πριλαντίνη» σε συμμαθήτριές του, αλλά και εκείνος που στη συνέχεια πήρε την «πριλαντίνην» και «εκαλλωπίζετο» την ώρα του μαθήματος. Η κυκλοφορία το βράδυ μετά την προκαθορισμένη ώρα απαγορευόταν και τιμωρείτο όχι μόνο αυτός που ήταν έξω (αποβολή τεσσάρων ημερών «διότι ευρέθη εις ώραν απηγορευμένην νυκτερινήν εις οικίαν άλλου μαθητού υπό κ. … (καθηγητής)», 1940-41), αλλά και «ο φιλοξενών» (αποβολή τεσσάρων ημερών «διότι ηνέχθη να συγκεντρούνται εις την οικίαν του οι άνω χωρίς να καταγγείλη τούτο»). Κατά τη διάρκεια των εφόδων στα σπίτια γινόντουσαν και έλεγχοι. Αν μαθητής είχε τσιγάρα πάνω του, πολλώ δε μάλλον αν κάπνιζε, τιμωρείτο (αποβολή έξι ημερών «διότι ευρέθη καπνίζων κατ΄οίκον» ή «ευρέθη με κυτίον των 100 σιγαρέττων εις την τσέπην του κατ΄οίκον», 1940-41).
Κατά την περίοδο 1943-1944, οι πιο συνηθισμένοι λόγοι ποινής ήταν το να παίζουν χαρτιά στα καφενεία ή επειδή καθυστερούσαν στο μάθημα. Η ποινή ήταν αποβολές από δύο έως και οκτώ ημέρες. Και τότε, όπως και σήμερα, οι μαθητές προκαλούσαν ζημιές. Μόνο που τότε τιμωρούνταν πολύ αυστηρά. Αποβολή οκτώ ημερών πήρε μαθητής που «έθραυσε υαλοπίνακα του Γυμνασίου» Τέλος, αυστηρές ήταν οι ποινές για όσους βρέθηκαν σε δωμάτιο συμμαθητών τους απαγορευμένη ώρα ή επειδή δεν είχαν κουρευτεί ή ξύρισαν κάποιο συμμαθητή τους. Εκείνοι τιμωρούνταν με αποβολές από μία έως δέκα ημέρες.
Όσο περνάνε τα χρόνια η διάρκεια των αποβολών μειώνεται. Το 1963 οι αποβολές για απειθαρχία δεν ξεπερνάνε τις τέσσερις ημέρες, για τους ίδιους με παραπάνω λόγους, ο έλεγχος όμως στην εξωσχολική ζωή συνεχίζεται: Αποβολή δέκα ημερών πήραν μαθητές που «μετέσχον εις πάρτυ», δύο ημερών μαθητής που κυκλοφορούσε μετά τις 9:30 το βράδυ, τεσσάρων ημερών μαθητής που «συνωμίλει με μαθήτριαν Β΄ τάξεως παρά τας συστάσεις και εσχολιάσθη δυσμενώς υπό των οικείων της». Τη μεγαλύτερη ποινή την βρίσκουμε για δύο μαθητές που «πήγαν στον κινηματογράφο νυκτερινή και εις οίκον ανοχής» (αποβολή είκοσι ημερών, 1964).
Σχολική Ζωή και Κανόνες · Κανόνες: 1950-1960
Στα βιβλία των πράξεων του συλλόγου των διδασκόντων αποτυπώνεται ολόκληρη η σχολική ζωή με τους κανόνες που προσπαθούν να θέσουν σε εφαρμογή οι καθηγητές για τη μαθητική κοινότητα. Ενδιαφέροντα συμπεράσματα προκύπτουν και ως προς την οικονομική ενίσχυση των μαθητών: Σε πράξη του Συλλόγου του Ιουνίου του 1961 βρίσκουμε την απόφαση να απαλλαγούν κατά τα ¾ της εισφοράς τους στο σχολείο οι μαθητές που προέρχονται από φτωχές οικογένειες. Αποφάσεις λαμβάνονται από τον Σύλλογο στην αρχή και στο τέλος της σχολικής χρονιάς σχετικά με τους κανόνες συμπεριφοράς στη διάρκεια της σχολικής ζωής, αλλά και στη διάρκεια του καλοκαιριού.
Καθηγητές και μαθητές είχαν μία σχέση φόβου και όχι φιλίας. Οι καθηγητές καθόριζαν ακόμα και την κόμμωση των μαθητών: Οι μαθητές έπρεπε να έχουν κοντά μαλλιά και οι μαθήτριες όφειλαν να δένουν τα μαλλιά τους είτε με τη γνωστή λευκή κορδέλλα, είτε σε κοτσιδάκια. Στην τελευταία συνεδρίαση της χρονιάς, πριν κλείσει το σχολείο για καλοκαίρι, οι καθηγητές συμβούλευαν τους κηδεμόνες να μην κουρεύουν τα κορίτσια κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ώστε να έχουν το φθινόπωρο το απαραίτητο μήκος για να δένουν τα μαλλιά σε κοτσίδες.
Οι μαθητές ήταν υποχρεωμένοι να επιστρέφουν στο σπίτι μέχρι τις 8:00 μ.μ. Όποιος δεν το τηρούσε και τον έβρισκαν εκτός σπιτιού ή κάπου αλλού, του επέβαλλαν μέχρι οκτώ ημερες αποβολή. Υποχρεωτικό ήταν και το πηλήκιο με το διακριτικό του Γυμνασίου, που ήταν η ελιά με το κίτρινο σειρήτιο όπως και ο αριθμός του μαθητολολογίου για τους μαθητές και η κυκλική μαύρη κονκάρδα με τον αριθμό του μαθητολογίου και το διακριτικό του Γυμνασίου για τα κορίτσια. Όλοι ανεξαιρέτως όφειλαν να φορούν τη μαθητική ποδιά από μαύρο σατέν και λευκό περιλαίμιο.
Ως προς την ψυχαγωγία των μαθητών, και αυτή γινόταν υπό όρους: Απαγορευόταν οι μαθητές να πηγαίνουν σε μη εγκεκριμένες από το σχολείο θεατρικές παραστάσεις ή κινηματογραφικές προβολές. Για τη συμπεριφορά των μαθητών και εκτός σχολείου είναι υπεύθυνος ο σύλλογος των καθηγητών. Οι μαθητές οφείλουν να είναι ευγενικοί και φιλικοί εντός και εκτός σχολείου. Επίσης, απογορευόταν στους μαθητές να συμμετέχουν σε σωματεία και συλλόγους πλην των ελλήνων προσκόπων και οδηγών και των Ερυθροσταυριτών Χ.Α.Ν., αλλά και να συχνάζουν σε καφενεία, λέσχες και σε κοσμικά κέντρα. Η είσοδός τους σε ζαχαροπλαστεία επιτρεπόταν μόνο όσο χρόνο χρειάζονταν για να πάρουν το γλύκισμά τους και να αποχωρήσουν.
Η ποδηλασία των μαθητών απογορευόταν αυστηρώς εντός της πόλεως. Επιτρεπόταν μόνο σε συγκεκριμένες οδούς: «Η ποδηλασία των μαθητών απαγορεύεται αυστηρώς εντός της πόλεως, επιτρέπεται μόνον εις την οδόν Αγίου Νικολάου και εις το Γυμναστήριον Γυμνασίου». Όλοι οι παραπάνω κανονισμοί ισχύουν καθ΄όλη τη διάρκεια του έτους.
Και το καλοκαίρι όμως το σχολείο έπαιζε σημαντικό ρόλο στη ζωή των μαθητών. Μόλις τελείωνε το σχολικό έτος και έμπαινε το καλοκαίρι το σχολείο καθόριζε όχι μόνο σε ποιο μέρος θα κάνουν τα κορίτσια μπάνιο (στα σημερινά Κόκκινα) και σε ποιο τα αγόρια (από το Φάληρο μέχρι το Στόμο), αλλά σε ποια απόσταση επιτρέπεται να κολυμπούν από την παραλία («Πλάτος θαλάσσης από της παραλίας ουχί πλέον των 20 μέτρων»).
· Η Σχολική Ζωή – Σχολικές εκδηλώσεις Στο κεφάλαιο αυτό θα επιχειρήσουμε μία ανασκόπηση στη σχολική ζωή του Γυμνασίου από το παρελθόν μέχρι σήμερα: Mια αναδρομή στις πηγές μας δείχνει ότι η σχολική ζωή έχει αλλάξει σε πολλά σημεία, διατηρώντας ωστόσο πολλές αναλογίες και ομοιότητες με τη σημερινή. Κυρίως έχει διαφοροποιηθεί ο τρόπος με τον οποίο γίνονταν οι εκδηλώσεις παλαιότερα, καθώς είχαν περισσότερο επίσημο και υποχρεωτικό χαρακτήρα.
Πολλές ομιλίες εκφωνούνταν προς τους μαθητές στον προαύλιο χώρο, είτε από τον διευθυντή, είτε από κάποιον καθηγητή, είτε από κάποιον ειδικό, όπως διαβάζουμε στο ημερολόγιo, πάνω σε διάφορα θέματα όπως η Μάχη της Κρήτης, το Κυπριακό Ζήτημα (Απρίλιος του 1956, διευθ. κος Μιγάδης), αλλά και θέματα ηθικοπλαστικού περιεχομένου, όπως η αξία των εκδρομών στη σχολική ζωή (Ιούνιος 1956, κος Μιγάδης) και η αξία του βιβλίου («Εγένετο ομιλία υπό του κ. Βάρδα Γεωργίου με θέμα «Το βιβλίον είναι ανοικτόν παράθυρον εις τον κόσμον») και οι κίνδυνοι του αλκοολισμού και του καπνίσματος, μετά την ανάπτυξη των οποίων ακολουθούσε η ανάπτυξη εκθέσεως στις τάξεις.
Οι μαθητές είχαν την δυνατότητα να πάρουν μέρος και σε εκδρομές που οργάνωνε το σχολείο. Πολύ συχνά επίσης γινόταν μαθητικοί διαγωνισμοί όπως για τις καλύτερες εκθέσεις των μαθητών, στους οποίους το βραβείο συχνά ήταν χρηματικό ποσό. Οι μαθητές μαζί με τους καθηγητές διοργάνωναν και χοροεσπερίδες που γίνονταν στον χώρο του γυμνασίου και πάντα υπό την εποπτεία των καθηγητών.
Διοργανώνονταν επίσης σχολικοί γυμναστικοί αγώνες, όπως αγώνες βόλεϊ, κολύμβησης και άλλως δραστηριοτήτων που συνήθως διέκοπταν την ομαλή ροή του μαθήματος, προκειμένου να παρακολουθήσουν οι υπόλοιποι μαθητές τις εκδηλώσεις. Μεγάλη σημασία δινόταν στις γυμναστικές επιδείξεις του Ιουνίου, οι οποίες ήταν ανοιχτές στο κοινό. Στο ημερολόγιο του 1962 διαβάζουμε χαρακτηριστικά: «Εις κοινόν πρόγραμμα, Λυκείου και Γυμνασίου διεξήχθησαν αι ετήσιαι γυμναστικαί και αθλητικαί επιδείξεις. Η εισροή κόσμου ήτο μεγάλη. Το γυμναστικόν πρόγραμμα αρρένων και θηλέων, πλούσιον εις ασκήσεις και με ακρίβειαν εκτελεσθέν ικανοποίησεν απολύτως τους πάντας…».
Βρίσκουμε επίσης παρακολούθηση κινηματογραφικών προβολών, με την προϋπόθεση να εγκριθεί από το σχολείο και πάντοτε με τη συνοδεία καθηγητών («Το απόγευμα οι μαθηταί υπό τη συνοδεία καθηγητών παρηκολούθησαν εις το κινηματοθέατρον «Περογιάννειον» την προβολήν της κινηματογραφικής ταινίας «Έκστασις και αγωνία», 1970). Νωρίτερα, το 1962 φαίνεται ότι το Γυμνάσιο αποκτά δικό του μηχάνημα κινηματογραφικών προβολών και το απόγευμα οργανώνονται προβολές σύντομων επιμορφωτικών ταινιών όπως: «Ο μεταξοσκώληκας, το εμπόριον της μετάξης και η βιομηχανία μεταξωτών», «Η εξέλιξις του εχίνου από το αρχικόν κύτταρον», «Πάνω από τον Ατλαντικό», «Καινούρια χέρια για καινούριες μηχανές», «Επίκαιρα», ταινίες από την «Παιδική Ζωή». Προβολές οργανώνονται, σύμφωνα με τα ημερολόγια, και για τους μαθητές των δύο δημοτικών σχολείων της πόλεως. Επίσης, οι μαθητές μπορούσαν να παρακολουθήσουν θεατρικές παραστάσεις τις οποίες παρουσίαζαν άλλα σχολεία.
Σκοπός όμως του σχολείου δεν είναι μόνο να προσφέρει τη βασική μόρφωση, αλλά και να καλλιεργήσει πνευματικά αγαθά και αξίες στους μαθητές. Γι΄αυτόν ακριβώς το λόγο, οι καθηγητές έπρεπε να θυσιάζουν ώρες πέραν του ωραρίου τους και να στηρίζουν το πολιτιστικό έργο του σχολείου, ακόμα και πέραν του ωραρίου τους με τη συμμετοχή τους σε πολιτιστικούς συλλόγους και πνευματικούς φορείς. Το Μάρτιο του 1962 ο Προοδευτικός Σύλλογος «Βιτσέντζος Κορνάρος» πραγματοποιεί πολύωρη σύσκεψη στην οποία συμμετέχουν και πολλοί καθηγητές του Γυμνασίου, προκειμένου να συσταθούν επιτροπές σχετικά με την ίδρυση περιοδικού για την ανάπτυξη της πνευματικής κίνησης και προβολής του τόπου, αλλά και την ίδρυση Μουσείου για τη συγκέντρωση του αρχαιολογικού θησαυρού της επαρχίας.
Η συμμετοχή των μαθητών σε ανθρωπιστικές οργανώσεις, η συγκέντρωση χρημάτων και υλικού για τους άπορους, οι δεντροφυτεύσεις, ο κυριακάτικος εκκλησιασμός και η συμμετοχή στο κατηχητικό ήταν μερικές από τις υποχρεώσεις μαθητών και εκπαιδευτικών πέραν του ωραρίου τους.
Χαρακτηριστική είναι η αναφορά που γίνεται σε ημερολόγιο του 1956 στον έρανο για την «φανέλλαν του στρατιώτου». Με αφορμή τον έρανο που οργανώνει το σχολείο για το σκοπό αυτό, τονίζεται στο ημερολόγιο του σχολείου ότι «προσφορά εις τον Έρανον αυτόν σημαίνει ότι στέλνω έναν χαιρετισμόν εις την στρατιωτικήν φρουράν της πατρίδος»
Η περίοδος 1976-1985
Το 1976-1977 έγινε τριτάξιο το Γυμνάσιο και τριτάξιο το Λύκειο. Το 1977 κατασκευάζεται η «Πτέρυγα Πετράκη» (σημερινές αίθουσες της Α΄ Τάξης) και το 1985 η πτέρυγα της σημερινής Β΄Τάξης. Οι αίθουσες του σχολείου δεν επαρκούν για τόσους μαθητές. Το Λύκειο είναι πάντα πρωινό και το Γυμνάσιο κάνει μάθημα πρωί και απόγευμα. Το μάθημα την περίοδο αυτή γίνεται και σε παραρτήματα, δηλαδή σε νοικιασμένα δωμάτια κοντά στο σχολείο. Οι μαθητές της τρίτης τάξης θυμούνται ότι όταν έβρεχε το μάθημα αργούσε να ξεκινήσει, καθώς οι καθηγητές καθυστερούσαν να μεταβούν στα παραρτήματα. Πολλές φορές δεν άκουγαν ούτε το κουδούνι…
Το 1980-81 καταργήθηκε η σχολική ποδιά, όπως και το μάθημα το Σάββατο. Το Φεβρουάριο του 1982 ρυθμίζεται με άρθρο ο τονισμός του γραπτού ελληνικού λόγου και υιοθετείται το μονοτονικό σύστημα.
Αναπόσπαστο κομμάτι της σχολικής ζωής είναι και οι προαγωγικές εξετάσεις. Εύκολα κανείς διαπιστώνει ότι τόσο η προαγωγή, όσο και η απόλυση από την τελευταία τάξη του Γυμνασίου δεν ήταν τόσο απλή υπόθεση παλαιότερα. Ένα μεγάλο μέρος του μαθητικού πληθυσμού απορριπτόταν, δηλαδή επαναλάμβανε την τάξη, ενώ πολλοί ήταν και εκείνοι που παραπέμπονταν σε επανεξέταση τον Ιούνιο. Μεγάλη ήταν και η μαθητική διαρροή, ο αριθμός των μαθητών που γράφονταν μεν στο Γυμνάσιο, αλλά είτε παρακολουθούσαν ελλιπώς, είτε εγκατέλειπαν τις σπουδές τους. Όσο περνάνε τα χρόνια, βελτιώνονται οι συνθήκες διαβίωσης και κατοχυρώνεται ο υποχρεωτικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης, τόσο μειώνεται η μαθητική διαρροή, για να φτάσει στις μέρες μας σχεδόν να μηδενιστεί.
Η περίοδος 1985-2009
1. Το σχολείο σήμερα
Τη σχολική χρονιά 1985-1986 επί Μιχ. Μαμαντάκη το Γυμνάσιο Σητείας χωρίζεται σε 1ο και 2ο. Το Λύκειο εξακολουθεί να συστεγάζεται με τα Γυμνάσια, μόνο που είναι πάντα πρωινό, ενώ τα Γυμνάσια εναλλάξ ακολουθούν πρωινό και απογευματινό ωράριο.
Το 1999-2000 το Λύκειο μεταφέρεται σε καινούριο κτήριο. Τα δύο Γυμνάσια συστεγάζονται και έχουν πρωινό ωράριο. Την ίδια χρονιά (1999) το σχολείο αρχίζει να λειτουργεί με Τ.Α.Δ. (Τμήματα Αθλητικής Διευκόλυνσης).
Το σχολείο βρίσκεται στο βόρειο μέρος της Σητείας. Αν και το ένα τμήμα του κτιρίου είναι χτισμένο πολύ παλιά διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση.
Περιφράσσεται εξωτερικά από έναν πέτρινο τοίχο στις κορφές του οποίου βρίσκονται κάγκελα για την ασφάλεια των μαθητών. Οι εξωτερικές πόρτες του σχολείου είναι πέντε, τέσσερις απ'αυτές λειτουργούν ακόμα ενώ η άλλη δε χρησιμοποιείται πια.
Στον εξωτερικό χώρο του σχολείου βρίσκονται δυο μικρά προαύλια στο πάνω μέρος και ένα μεγάλο στο κάτω. Στο ένα απ' τα δυο μικρά προαύλια, το οποίο βρίσκεται δίπλα στην κεντρική είσοδο, υπάρχει ένα πεζούλι, που βρίσκεται δεξιά όπως μπαίνουμε μέσα και απλώνεται σε όλη αυτή την πλευρά. Στην ευθεία βρίσκονται οι σκάλες που οδηγούν στο εσωτερικό του κτιρίου, ενώ στα αριστερά βρίσκονται σκάλες που οδηγούν κάτω. Δίπλα σ'αυτές υπάρχουν βρύσες . Το άλλο μικρό προαύλιο βρίσκεται στην άλλη πλευρά του σχολείου. Εκεί υπάρχουν επίσης σκάλες που οδηγούν στο κάτω μέρος αλλά και η αίθουσα της τεχνολογίας. Τα δυο αυτά προαύλια ενώνονται μεταξύ τους με ένα διάδρομο, στο δεξί μέρος του οποίου βρίσκονται τα εργαστήρια των χημείων, όπως και μια σκάλα που οδηγεί στο εσωτερικό του κτιρίου.
Το μεγάλο προαύλιο που βρίσκεται κάτω είναι κυρίως για αθλητικές δραστηριότητες. Εκεί υπάρχουν δυο γήπεδα μπάσκετ (ενωμένα μεταξύ τους) που περικλείονται από ταρτάν για το τρέξιμο. Δίπλα σ'αυτό βρίσκεται το γυμναστήριο, όπου φυλάσσεται ο αθλητικός εξοπλισμός. Επίσης, εκεί υπάρχουν και πέτρινες κερκίδες.
Το σχολείο είναι διώροφο. Στον κάτω όροφο βρίσκεται το δεύτερο γυμνάσιο, ενώ στον πάνω όροφο το πρώτο. Το πρώτο γυμνάσιο αποτελείται από 15 αίθουσες: τα τμήματα της πρώτης, δευτέρας και τρίτης τάξης (9), η βιβλιοθήκη, το χημείο, η αίθουσα τεχνολογίας, η αίθουσα πληροφορικής, το γραφείο σύσκεψης των καθηγητών και το γραφείο του διευθυντή. Τα τρία τμήματα της πρώτης τάξης και η βιβλιοθήκη βρίσκονται πάνω από την αίθουσα της τεχνολογίας. Το γραφείο του διευθυντή, το γραφείο των καθηγητών και δυο τμήματα της τρίτης τάξης βρίσκονται μαζί σε μια ευθεία γραμμή. Για να πάμε στο άλλο τμήμα της τρίτης τάξης όπως και στα τρία τμήματα της δευτέρας περνάμε έναν διάδρομο απέναντι απ'το γραφείο του διευθυντή. Η αίθουσα της πληροφορικής βρίσκεται δίπλα στην κεντρική είσοδο.
Τι είναι τα ΤΑΔ
ΣΚΟΠΟΣ (ν. 1894/90, άρθρο 7, παρ. 3-4): «…ο σκοπός που επιδιώκεται με την ίδρυση των Ειδικών Αθλητικών Τάξεων είναι η ενίσχυση του σχολικού αθλητισμο με την απελευθέρωση των ιδιαίτερων κλίσεων των μαθητών, καθώς και η καλλιέργειά τους με τη βοήθεια συγκεκριμένων προγραμμάτων άθλησης…».
Σύντομο Ιστορικό
Το σχολικό έτος 1999-2000 το 1ο Γυμνάσιο Σητείας έγινε Αθλητικό. Αυτό σημαίνει ότι ένα ή δυο τμήματα από κάθε τάξη (συνολικά 3) είναι Τμήματα Αθλητικής Διευκόλυνσης (Τ.Α.Δ.), με ιδιαίτερο πρόγραμμα: Κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή, από τις 7:30 το πρωί έως τις 9:10 οι μαθητές των Τ.Α.Δ. γυμνάζονται στο Εθνικό Στάδιο Σητείας (ποδόσφαιρο), στο κλειστό γήπεδο μπάσκετ του λυκείου (μπάσκετ), στο κλείστο γήπεδο του γυμνασίου μας (πετοσφαίριση) και στο γήπεδο στίβου του γυμνασίου μας (στίβος). Τέλος, οι προπονήσεις του τένις γίνονται στα ανοιχτά γηπεδα τένις στη περιοχη Λιβάδεια Σητείας. Δηλαδή λειτουργούν πέντε "ειδικότητες": Στίβος, Ποδόσφαιρο, Τένις, Μπάσκετ και Πετοσφαίριση.
Τα Τ.Α.Δ. στην Σητεία λειτουργούν περίπου δέκα χρόνια με τεράστια επιτυχία . Το άθλημα του μπάσκετ μπήκε στα ΤΑΔ το σχολικό έτος 2007 - 2008. Το άθλημα του στίβου μπήκε το έτος 1999-2000, δηλαδή από την πρώτη χρονιά που λειτούργησαν στην Σητεία τα Τ.Α.Δ. στο Γυμνάσιο. Τέλος, το τέννις άρχισε από το 1999, ενώ το βόλεϊ άρχισε το έτος 2003 - 2004.
ΤΑΔ: Προβλήματα και προοπτικές
Τα ΤΑΔ (τμήματα αθλητικής διευκόλυνσης) αποτελούν μία βοήθεια από το κράτος για παιδιά που έχουν κάποιες δυνατότητες στον αθλητισμό, αλλά και για παιδιά που έχουν το ζήλο, αλλά δεν τους δόθηκε ποτέ η ευκαιρία να ασχοληθούν με τον αθλητισμό.
Το αθλητικό γυμνάσιο ξεκίνησε τη λειτουργία του το σχολικό έτος 2000-01. Μετά από 8 χρόνια λειτουργίας έχει σε ανάπτυξη πέντε αθλήματα.
Τα τμήματα αυτά διαφοροποιούνται από τα υπόλοιπα του σχολείου καταρχήν ως προς το ότι οι μαθητές σε αυτά επιλέγονται μετά από τεστ αθλητικών επιδόσεων που γίνονται στους ενδιαφερόμενους μαθητές μετά την ΣΤ΄ δημοτικού. Επίσης, τρεις μέρες την εβδομάδα οι μαθητές του αθλητικού προπονούνται στο άθλημα της επιλογής τους από τις 7:30 μέχρι τις 9:10, μέχρι δηλαδή και την πρώτη διδακτική ώρα.
Όποιος μπει στα Τ.Α.Δ. πρέπει να ξέρει ότι θα συναντήσει δυσκολίες και να είναι οπλισμένος με μεγάλη θέληση. Θα πρέπει π.χ. να ξέρει ότι πρέπει να κοιμάται νωρίς το βράδυ, για να μπορεί να ξυπνήσει νωρίς το πρωί, πρέπει να είναι ντυμένος στην προπόνηση πάντα με φόρμα και να έχει φροντίσει να είναι συνεπής και στις υποχρεώσεις του σχολείου.
Η σημαντικότερη όμως δυσκολία είναι ότι μετά την προπόνηση δεν υπάρχει χρόνος για ξεκούραση. Ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά για να προλάβουν οι μαθητές να βρίσκονται στο σχολείο πριν τελειώσει το διάλειμμα, για να τρέξουν κουρασμένοι και ιδρωμένοι στο επόμενο μάθημα που ειδικά αν είναι δύσκολο, με τη βία μπορούν να το παρακολουθήσουν.
Εκτός από τα προβλήματα, υπάρχουν και πολλά πλεονεκτήματα. Τα Τ.Α.Δ. βοηθάνε στη δημιουργία καλής φυσικής κατάστασης. Στα ΤΑΔ μαθαίνει κανείς πολλά: τον σωστό τρόπο προπόνησης, το πώς να αντιμετωπίζει τους αγώνες, πώς να ελέγχει την ψυχολογία του, πώς να συνεργάζεται για να καταφέρνει να νικά και πώς να υπακούει σε αυστηρούς κανόνες. Μόνο η ευγενής άμιλλα επιτρέπεται. Αν καταφέρει ο μαθητής να κατανοήσει εις βάθος το άθλημά του και αν έχει ταλέντο και θέληση, τότε τα Τ.Α.Δ. θα του δώσουν τη δυνατότητα να προχωρήσει και στον πρωταθλητισμό.
3. Δράσεις και παρεμβάσεις του σχολείου Το σχολείο του σήμερα έχει αλλάξει σε πολλούς τομείς. Έχει αλλάξει το εκπαιδευτικό σύστημα, έχουν αλλάξει οι καθηγητές, έχουν αλλάξει και οι μαθητές. Οι κοινωνικές απαιτήσεις και προκλήσεις καθιστούν το έργο του σχολείου πιο σύνθετο, καθώς πρέπει όχι μόνο να κινητοποιήσει και να ευαισθητοποιήσει τους μαθητές, αλλά και να αντιπαλέψει δυσκολίες που δημιουργεί η γενικότερη κοινωνική κρίση στον τομέα των αξιών και των ιδεών. Η ανάγκη για αλλαγή είναι πιο επιτακτική σήμερα από ποτέ. Το σχολείο με τον παραδοσιακό αυστηρό και αυταρχικό χαρακτήρα έχει εκλείψει προ πολλού, δίνοντας τη θέση του σε ένα σχολείο πιο ανεκτικό, πιο δημοκρατικό και πιο δημιουργικό. Δυστυχώς όμως, τα παραπάνω δε φτάνουν για να δώσουν στους μαθητές πραγματικά κίνητρα για να προσεγγίσουν τη γνώση, πραγματικό ενδιαφέρον για τη μάθηση, γιατί συχνά όλα αυτά τους φαίνονται αποκομμένα από την ίδια τη ζωή.
Η προσπάθεια λοιπόν να συνδεθεί το σχολείο με τη ζωή, να ανοίξει τις πόρτες του στην κοινωνία, να αφουγκραστεί τα κοινωνικά προβλήματα και να τοποθετηθεί ως προς αυτά έχει ως απώτερο σκοπό να φέρει τους μαθητές κοντά στην εκπαιδευτική διαδικασία. Στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας πραγματοποιούνται από το 1ο Γυμνάσιο συνεχώς περιβαλλοντικά και άλλα προγράμματα, διαλέξεις και ομιλίες, επιμορφωτικά σεμινάρια προς εκπαιδευτικούς και γονείς, διαθεματικές εργασίες, εκδηλώσεις, συναυλίες, σχολικοί αθλητικοί αγώνες, συμμετοχή σε πανελλήνιους εκπαιδευτικούς αγώνες και άλλες πολλές δραστηριότητες, για τις οποίες μπορεί κάποιος να ενημερωθεί και από τη σελίδα του σχολείου στο διαδίκτυο (http://1gym-siteias.las.sch.gr/). Το πιο σημαντικό όμως είναι να μάθουμε να ακούμε και τα ίδια τα παιδιά που βιώνουν τα προβλήματα, που επιζητούν την αλλαγή και διαθέτουν άποψη και προτάσεις για τη βελτίωση του σχολείου. Γι΄αυτό και στη συνέχεια θα παρατεθούν ενδεικτικά οι απόψεις τους για το εκπαιδευτικό γίγνεσθαι γενικότερα.
Πώς βλέπουν οι νέοι το σχολείο;
Μαίρη Παπαδάκη, Γ3
Το σχολείο αποτελεί βασικό ρόλο για την μόρφωση και την επιβίωση κάθε ανθρώπου, παίζει καθοριστικό ρόλο για την μετέπειτα ζωή του. Στη διάρκεια της εκπαίδευσής τού δίνει τις βάσεις που χρειάζεται για την επιβίωσή του, αλλά και την ηθική του συγκρότηση. Είναι ένας από τους κύριους παράγοντες που επηρεάζουν το άτομο για τη δημιουργία της προσωπικότητας, αλλά και του χαρακτήρα του.
Τα περισσότερα σχολεία σήμερα δε διαθέτουν τις βασικές κτηριακές εγκαταστάσεις, όπως για τα μαθήματα που χρειάζονται ένα εργαστήριο όπως η Φυσική, η Χημεία και η Πληροφορική, μαθήματα που χρειάζονται τους δικούς τους χώρους για την καλύτερη εκπαίδευση και των παιδιών.
Δεν έχουν όλα τα σχολεία της Ελλάδος τόσες αίθουσες, ώστε να καλύπτουν και να στεγάζουν όλες τις τάξεις. Υπάρχουν αρκετά σχολεία τα οποία είναι αναγκασμένα μέσα σε μια αίθουσα να διδάσκονται μέχρι και τρεις τάξεις. Αυτό είναι ένα αρκετά μεγάλο πρόβλημα για την εκπαίδευση.
Επίσης, η διδακτέα ύλη την οποία διδάσκονται οι μαθητές είναι αρκετά συμπυκνωμένη με στόχο την εντατικοποίηση της μάθησης. Το Υπουργείο Παιδείας εμπλουτίζει συνεχώς τα βιβλία με γνώσεις που κανονικά αποκτώνται σε μεγαλύτερες τάξεις.
Τα βιβλία με το περιεχόμενο που διαθέτουν δεν αφήνουν το περιθώριο στον μαθητή να αποκτήσει τις απαραίτητες γνώσεις, αλλά τον αναγκάζει απλώς να κατανοεί χωρίς να μαθαίνει.
Φυσικά μεγάλος παράγοντας ο οποίος επηρεάζει τη μάθηση των παιδιών είναι και ο τρόπος διδασκαλίας κάθε μαθήματος. Μεγάλη σημασία έχουν και οι σχέσεις ανάμεσα σε καθηγητές και μαθητές, οι οποίες πρέπει να είναι άριστες. Αρκετοί καθηγητές δεν υιοθετούν τρόπους για την καλύτερη διδασκαλία των μαθητών, ώστε να τους κινήσουν το ενδιαφέρον. Αλλά υπάρχουν και εξαιρέσεις: είναι αρκετοί εκείνοι που καταλαβαίνουν σε τι θέση βρίσκονται οι μαθητές, και κάνουν κάθε προσπάθεια να τους βοηθήσουν για να στρέψουν το ενδιαφέρον τους προς το σχολείο.
Όμως και από την πλευρά τους οι μαθητές τις περισσότερες φορές δεν κάνουν μεγάλη προσπάθεια για να γίνουν οι σχέσεις τους με τους καθηγητές καλύτερες. Αρκούνται στην προσπάθεια των καθηγητών και πιστεύουν πως δεν έχουν καμιά ευθύνη σε αυτό το θέμα.
Υπάρχει περιθώριο καλυτέρευσης συνθηκών για να γίνουν καλύτερα τα σχολεία, με το να δοθούν χρήματα περισσότερα για την παιδεία από το κράτος. Αν λάβουμε συνεπώς υπόψη μας τα παραπάνω προβλήματα, ίσως καταφέρουμε να φτιάξουμε καλύτερα σχολεία και καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα για όλους τους μαθητές.
Χριστίνα Συλιγνάκη, Γ3
Το σχολείο είναι ένας σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει το χαρακτήρα του ανθρώπου και του χαρίζει γνώσεις, και ψυχαγωγία. Επίσης, μέσα από το σχολείο οι νέοι κοινωνικοποιούνται και διαμορφώνουν χαρακτήρα. Στο χώρο του σχολείου οι μαθητές κάνουν παρέες και διευρύνουν τα πνευματικά τους χαρακτηριστικά μαθαίνοντας και διασκεδάζοντας.
Οι νέοι αντιμετωπίζουν όμως με άλλο μάτι την εκπαίδευση αμφισβητώντας την πραγματική αξία της, πιστεύοντας ότι ο χώρος του σχολείου, είναι ένας χώρος διασκέδασης και λιγότερο μάθησης και θεωρώντας ότι πηγαίνουν εκεί για να περάσουν την ώρα τους. Λίγοι είναι οι μαθητές όπου προσπαθούν πραγματικά και δίνουν την απαραίτητη προσοχή και προσπάθεια που απαιτείται για ένα επιτυχές αποτέλεσμα στο τέλος της σχολικής τους ζωής.
Οι περισσότεροι μαθητές έχουν την συνήθεια να απορρίπτουν τον θεσμό του σχολείου και μετά να επιβαρύνουν τους γονείς τους με φροντιστήρια προσπαθώντας να αναπληρώσουν τη χαμένη ύλη, όπου λίγες ώρες πριν είχαν ήδη διδαχτεί. Αυτό το φαινόμενο πρέπει να πάψει να υπάρχει και ειδικότερα στην χώρα μας, όπου έχει γίνει πια συνήθεια για όλες τις οικογένειες. Γιατί ούτε οι μαθητές ούτε και οι γονείς εκτιμούν το σχολικό περιβάλλον, αν και τις περισσότερες φορές όχι αδίκως, αφού δεν εμπιστεύονται το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα, θεωρώντας το αναποτελεσματικό.
Πολλές φορές όμως οι μαθητές δεν έχουν και άδικο όχι όμως προς τις συμπεριφορές τους αλλά στην απογοήτευση που τρέφουν για το εκπαιδευτικό σύστημα. Η κατάσταση που επικρατεί σε σχέση με τη διδασκαλία δεν είναι και η καλύτερη. Δυστυχώς υπάρχουν περιπτώσεις καθηγητών, που δεν προσπαθούν, ούτε ενδιαφέρονται για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Αυτό το φαινόμενο προκαλεί στους μαθητές απογοήτευση και τους αποθαρρύνει.
Οι μαθητές σαν νέοι αυτό που θέλουν πραγματικά είναι όχι μόνο ένα σχολείο, που να τους πιέζει, αλλά και να τους ωθήσει, να τους προκαλέσει ενδιαφέρον για να καταλάβουν την πραγματική αξία του σχολείου και της μόρφωσης. Σχολείο δεν είναι μόνο απεριόριστη ύλη και ατελείωτες ασκήσεις, αλλά και ένα μέσο που θα βοηθάει τους μαθητές να κάνουν όλες αυτές τις θεωρίες πράξη και να εμβαθύνουν περισσότερο στην βασική έννοια της διδασκαλίας. Γι΄ αυτό πρέπει να υπάρχει θέληση και από την πλευρά του υπουργείου για να ληφθούν ειδικά μέτρα για την καλύτερη δυνατή εκπαίδευση, αλλά και ενεργητική συμμετοχή και από τους νέους.
Για να βελτιωθεί η κατάσταση, χρειάζεται το υπουργείο και οι μαθητές να συνεργαστούν με αρμονία και με όρεξη, για να αναδυθεί ένας νέος ορίζοντας στο σχολικό περιβάλλον και οι νέοι να αρχίσουν επιτέλους να βλέπουν θετικά το σχολείο και να προσπαθούν για το καλύτερο, με κίνητρο την αγάπη για τη μάθηση και το ενδιαφέρον για τη σχολική ύλη και όχι την πίεση και τον εξαναγκασμό.
Ο Αντώνης Γενναράκης Στο Ράδιο Κρήτη Κάθε Βράδυ Απο Τις 10 Έως Τις 12 Με Θεματικές Εκπομπές Λόγου Και Μουσικής
Επίσκεψη Στο Χωριό Χόνδρος Του Δήμου Βιάννου
Το Πινακιανό Του Δήμου Οροπεδίου Λασιθίου
Η Βλυχιά Του Δήμου Ηρακλείου
Επίσκεψη Στο Χωριό Σκινιάς Του Δήμου Αγίου Νικολάου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου