Οι δεσμοι της Κρητης με την Μηλο

Η Μήλος είναι ηφαιστειακό ελληνικό νησί στο Αιγαίο Πέλαγος, βόρεια του Κρητικού πελάγους.

Λέγεται ότι το όνομά του προέρχεται από τη λέξη «βήλος» που εξελίχθηκε σε «μήλος» και σήμαινε «πρόβατο». Κατοικείται από τους προϊστορικούς χρόνους και έχει δώσει σημαντικό μεταλλευτικό πλούτο: οψιδιανό στους προϊστορικούς χρόνους, καολίνη και ποζολανών στους ιστορικούς χρόνους μέχρι τώρα και πρόσφατα μπεντονίτη, περλίτη. Πρωτεύουσα του νησιού είναι η Πλάκα.

ΔΕΣΜΟΙ ΜΗΛΟΥ ΚΑΙ ΚΡΗΤΗΣ

 Οι στενοι δεσμοι των Κρητών με τη Μήλο, νησί όπου βρήκαν φιλόξενο καταφύγιο οι εκπατρισμένοι Κρήτες κυρίως μετά την αιματηρή καταστολή της Επανάστασης στα Σφακιά το 1824. 

Τους δεσμούς των δύο νησιών επιβεβαιώνει μία πλάκα που στέκεται υπερήφανη, από το 1991, στον παραλιακό δρόμο, στον Αδάμαντα, και στην οποία αναγράφεται η μαντινάδα:

Η Μήλος αναστέναξε

και φώναξε μητέρα

κι η Κρήτη αποκρίθηκε

εδώ'μαι θυγατέρα

Η συγκεκριμενη πλακα ενώνει αυτές τις δύο πατρίδες και που δεν είναι ίσως και τόσο προφανές. Πρόκειται για τα Σφακιά της Κρήτης που αποτελούν τον κοινό παρονομαστή. Ο τρόπος με τον οποίο συνδέεται η Μήλος με τα Σφακιά είναι γνωστός σε όσους ασχολούνται έστω και ελάχιστα με την ιστορία του νησιού. 

Η μαρμάρινη στήλη στο λιμάνι του Αδάμαντα, ενθύμιο Προσκυνηματικής εκδρομής Κρητών τον Οκτώβριο του 1991 και απόδειξη της πολυετούς σχέσης, επαφής και επικοινωνίας των δύο τόπων, το επιβεβαιώνει μέσα από την μαντινάδα του Γιώργη Σαριδάκη.

Να θυμίσουμε ότι η αδελφοποίηση της Κοινότητας Αδάμαντος Μήλου με τα Σφακιά είχε πραγματοποιηθεί τον Μάιο του 1994 στα Σφακιά της Κρήτης. Ίσως να φαντάζει κοινότυπο το άκουσμα της λέξης αδελφοποίηση, όμως στην περίπτωση Αδάμαντος – Σφακίων αλλά και Σφακιωτών – Σφακίων, τα πράγματα δεν είναι τόσο επιφανειακά. 

Μεταφέρουμε από σχετικό δημοσίευμα της εφημερίδας «Μήλος» (φύλλο 189/15.6.94) τα λόγια του σπουδαίου λαογράφου των Σφακίων κ.Κανάκη Γερωνυμάκη: «γίνονται συχνά αδελφοποιήσεις που πολλές φορές τις αποφάσισε το Δημοτικό ή Κοινοτικό Συμβούλιο και οι πολίτες απλώς το ανέχονται. Εδώ δεν είναι το ίδιο. Εδώ είναι ιστορικοί και συγγενικοί και συναισθηματικοί λόγοι, που συνηγορούνε για τη συνέχεια και τη συνέπεια και στο μέλλον, της αδελφοποίησης αυτής».

Η Μήλος έχει σχήμα πετάλου, υπάρχουν πολλές παραλίες και πολλά καταλύματα (ξενοδοχεία - ενοικιαζόμενα δωμάτια) που καθιστούν τη Μήλο τουριστικό πόλο. Το γνωστό άγαλμα της Αφροδίτης της Μήλου, το οποίο σήμερα βρίσκεται στο μουσείο του Λούβρου (Παρίσι) βρέθηκε στη Μήλο το 1820 ενώ το αντίγραφο βρίσκεται στο αρχαιολογικό μουσείο της Μήλου στην Πλάκα.

Η Μήλος βρίσκεται στη νοτιοδυτική άκρη των Κυκλάδων και είναι το 5ο σε μέγεθος νησί των Κυκλάδων, 120 χλμ (75 μίλια) ανατολικά των ακτών της Λακωνίας. Από Ανατολικά προς Δυτικά έχει πλάτος 23 χλμ, από Βορρά σε Νότο 13 χλμ, και η επιφάνειά της εκτιμάται στα 151 τ.χλμ. Έχει σχήμα πετάλου, σχηματίζοντας μεγάλο κόλπο. 

Το ψηλότερο βουνό είναι ο Προφήτης Ηλίας (751 μ.) και ακολουθεί το Χονδρό Βουνό (636 μ.) στο δυτικό μέρος του νησιού. Αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά λιμάνια της Ελλάδας.

Το δυτικό μισό του νησιού το πιο άγριο και γοητευτικό κομμάτι του νησιού. Εδώ δεν υπάρχουν χωριά, παρά μόνο ελάχιστοι οικισμοί και κάποια παλιά ορυχεία ( το μόνο που λειτουργεί είναι το ορυχείο ποζολάνη στην ξυλοκερατιά). Σχεδόν όλη η δυτική Μήλος ανήκει στο Δίκτυο Natura 2000. 

Η νοτιοδυτική πλευρά της Μήλου είναι βιότοπος της μεσογειακής φώκιας ενώ το υπόλοιπο δυτικό μέρος του νησιού, είναι βιότοπος της κόκκινης οχιάς της Μήλου (Macrovipera schweizeri) και της σαύρας (Podacris milensis). 

Στην περιοχή Natura ανήκει η Αχιβαδόλιμνη η οποία κάποτε ήταν γεμάτη αχιβάδες εξ ού και το όνομά της, ενώ είναι ο μεγαλύτερος φυσικός υγρότοπος των Κυκλάδων, σημαντικός σταθμός μεταναστευτικών πτηνών. Επίσης, υπάρχει το δάσος οριζοντιόκλαδων κυπαρισσιών, σπάνιος βιότοπος με αιωνόβια δέντρα. 

Στη δυτική Μήλο υπάρχει πλήθος από φυτά, βότανα και αγριολούλουδα και προστατευόμενα πουλιά όπως ο Μαυροπετρίτης, ένα σπάνιο μεταναστευτικό είδος γερακιού. Οι παραλίες στην περιοχή είναι απομονωμένες ωστόσο, η εμπειρία είναι μοναδική και είναι σίγουρο ότι παρ' όλη την απόσταση που θα διανύσει όποιος τις επισκεφτεί θα αποζημιωθεί με την ομορφιά τους.

Είναι ένα ενεργό ηφαιστειογενές νησί και η ιδιαιτερότητα του αυτή την καθιστά μοναδική στα τοπία με τα διαφορετικά είδους πετρώματα που αποτελούν αντικείμενο μελέτης επιστημόνων από όλο το πλανήτη.

 Τα πιο μεγάλα κοντινά νησιά είναι η Κίμωλος 1,6 χλμ βορειοανατολικά, η Αντίμηλος 20 χλμ βορειοδυτικά και ο Πολύαιγος, 2 χλμ ανατολικά.

Η Μήλος δημιουργήθηκε από ηφαιστειακή δραστηριότητα που έλαβε χώρα στο παρελθόν και αποτελεί ένα στρωματοηφαίστειο χωρίς εκρήξεις τους ιστορικούς χρόνους. Οι ηφαιστειακοί βράχοι καλύπτουν τη μεγαλύτερη έκταση του νησιού.

 Η ηφαιστειακή δραστηριότητα ξεκίνησε πριν 2-3 εκατομμύρια χρόνια και σταμάτησε πριν 90.000 χρόνια. Στο νησί υπάρχουν δύο σβηστά ηφαίστεια, το ηφαίστειο της Φυριπλάκας και το ηφαίστειο του Τράχηλα βόρεια-βορειοδυτικά. Επίσης στο νησί υπάρχουν πολλοί ηφαιστειακοί δόμοι, όπως είναι το κάστρο της Χώρας, και η ψηλότερη κορυφή του νησιού, ο Προφήτης Ηλίας. 

Αποτελούνται από λάβα που στερεοποιήθηκε πριν χυθεί. Είναι κυρίως από ανδεσίτη. Οι ηφαιστειακοί βράχοι στο Σαρακήνικο έχουν λευκό χρώμα και δημιουργήθηκαν με την εναπόθεση επαναλαμβανόμενων στρώσεων υλικού. Μέσα τους έχουν βρεθεί απολιθώματα.

Ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Μήλου είναι η παρουσία ενεργών σολφατάρων και φουμαρόλων με θερμοκρασία που φτάνει μέχρι και τους 100 βαθμούς Κελσίου σε αυτές στην Αγία Κυριακή, το Παλαιοχώρι, τις Πυρωμένες και τον Αδάμαντα. Από αυτές εξέρχονται αέρια που διαφεύγουν από το εσωτερικό της Γης (ατμίδες). Σε αυτές τις περιοχές είναι έντονη η παρουσία του θείου. Υπάρχουν και υποθαλάσσιες ατμίδες, όπου το αέριο φτάνει στην επιφάνεια ως φυσαλίδες. Επίσης, στη Μήλο υπάρχουν και θερμές πηγές, με θερμοκρασία μέχρι 55 °C.

Στο νησί λειτουργούσαν ορυχεία θείου, ενώ είναι γόνιμο πεδίο για τη κατασκευή υδροθερμικών εγκαταστάσεων, αφού έχει βρεθεί ατμός σε βάθος 1.100 μέτρων οι κάτοικοι του νησιού όμως εναντιώθηκαν στη κατασκευή μιας τέτοιας μονάδας.

Εκτός από ηφαιστειογενή υλικά, στο νησί υπάρχουν ιζηματογενή και μεταμορφωσιγενή πετρώματα

Η Μήλος είχε πληθυσμό 5.129 άτομα στην απογραφή του 2011, πολύ μικρότερο από το 1907 (17.638, από τα οποία 4.864 σε χωριά και 12.774 εκτός αστικών περιοχών). Το κύριο λιμάνι της Μήλου είναι ο Αδάμας, με πληθυσμό 1.391 άτομα (2001). 

Μικρότερο λιμάνι (κυρίως για τη συγκοινωνία Μήλου-Κιμώλου) είναι τα Πολλώνια. Η πρωτεύουσα του νησιού είναι η Μήλος (που αποτελείται από δύο οικισμούς: την Πλάκα και τις Πλάκες), η οποία μαζί με τον Τριοβάσαλο, τον Πέρα Τριοβάσαλο και την Τρυπητή βρίσκονται σε ύψωμα, πάνω από τον Αδάμαντα.

Άλλος οικισμός και παλαιά πρωτεύουσα του νησιού είναι η Ζεφυρία. Μικρότεροι αλλά γραφικοί οικισμοί είναι το Κλήμα, τα Μανδράκια και ο μοναδικής ομορφιάς Φυροπόταμος.

Δημοτικά Διαμερίσματα: 

Μήλου, Αδάμαντος, Πέραν Τριοβασάλου, Τριοβασάλου, Τρυπητής.

Οι οικισμοί της Μήλου που καταγράφονται ως κατοικημένοι (απογραφή 2001) είναι οι (πλήρης κατάλογος): ο Εμπουρειός, η Ξυλοκερατιά, το Ραλάκι, το Φουρκοβούνι, ο Φυροπόταμος, τα Ψαθάδικα, ο Αδάμας, ο Πέραν Τριοβάσαλος, ο Κατσαρώνας, η Κόμια, ο Τριοβάσαλος, οι Άγιοι Ανάργυροι, ο Άγιος Γεράσιμος, τα Πολλώνια, τα Βούδια, τα Μανδράκια, ο Μύτακας, η Πάχαινα, η Φυλακωπή, η Τρυπητή, η Ζεφυρία, η Κάναβα, το Κλήμα, η Σχινωπή, ο Προβατάς, το Παλαιοχώρι.

Χωρίς κατοίκους αναφέρονται τα Γλαρονήσια και τα Θειωρυχεία.

Η Μήλος ή Πλάκα είναι η πρωτεύουσα της Μήλου και έδρα του δήμου Μήλου, ο οποίος περιλαμβάνει τη Μήλο και τις κοντινές βραχονησίδες. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, έχει 749 κατοίκους. Το όνομα Πλάκα το πήρε από το επίπεδο έδαφος στο οποίο κτίστηκαν τα σπίτια όταν το Κάστρο δεν αρκούσε πλέον για τη στέγαση του πληθυσμού. 

Είναι κτισμένη σε υψόμετρο 220 μέτρων, με θέα προς τον κόλπο της Μήλου.Ο σημερινός οικισμός δημιουργήθηκε από την εγκατάλειψη του προηγούμενου, της Ζεφυρίας ή Χώρας (γι' αυτό το λόγο και η Πλάκα δεν αποκαλείται Χώρα).

Η Πλάκα έχει έντονο παροδοσιακό χρώμα, με κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική, στενά πλακόστρωτα σοκάκια και μικρά παραδοσιακά μαγαζιά, εστιατόρια και καφετέριες. Η κυκλοφορία αυτοκινήτων απαγορεύεται μέσα στον οικοσμό

 Στο ψηλότερο σημείο της Πλάκας, πάνω σε ένα λόφο ηφαιστειακής προέλευσης βρίσκεται το Κάστρο, το οποίο κτίστηκε από Ενετούς τον 13ο αιώνα. Στην κορυφή του κάστρου βρίσκεται η εκκλησία της Kοίμησης της Θεοτόκου ή Mέσα Παναγιά, ενώ πιο χαμηλά βρίσκεται η Yπαπαντή του Xριστού ή Παναγία Θαλασσίτρα.

Η Εκκλησία της Θαλασσίτρας στο Κάστρο

Στην Πλάκα βρίσκεται και η μητρόπολη της Μήλου, ο Ιερός Ναός Γενέσεως Θεοτόκου ή Παναγία η Κορφιάτισσα. Ο ναός κατασκευάστηκε το 1820 και βυζαντινού-κυκλαδίτικου ρυθμού. Στην εκκλησία φυλάσονται πολλά κειμήλια και εικόνες, μαζί με την εικόνα της Παναγιάς της Κορφιάτισσας.

Στην Πλάκα βρίσκεται το αρχαιολογικό και το λαογραφικό μουσείο της Μήλου, ενώ εκεί στεγάζονται και οι περισσότερες δημόσιες υπηρεσείες του νησιού.

Η αρχαία πόλη της Μήλου βρίσκονται πιο κοντά στην είσοδο του λιμανιού από τον Αδάμαντα, χτισμένη στην πλαγιά ανάμεσα στα χωριά Τρυπητή και Κλήμα. Εκεί βρίσκεται το αρχαίο ρωμαϊκό θέατρο και ερείπια από τα τείχη και από άλλα κτίσματα. 

Ένα από αυτά, με ένα σπουδαίο μωσαϊκό ανακαλύφθηκε κατά τις ανασκαφές της Βρετανικής σχολής της Αθήνας το 1896. Πολλά σημαντικά γλυπτά έχουν ανακαλυφθεί σε αυτό το σημείο. Ανάμεσά τους η Αφροδίτη της Μήλου, που βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου, ο Ασκληπιός, που βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο και ένας αρχαϊκός Απόλλωνας που βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.

ΑΓΑΛΜΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ ΤΗΣ ΜΗΛΟΥ

Περίφημο άγαλμα της Ελληνιστικής εποχής, το οποίο βρέθηκε στη Μήλο το 1820. Το άγαλμα βρήκε κάποιος γεωργός με το όνομα Γεώργιος Κεντρωτάς, ο οποίος, μη γνωρίζοντας την αρχαιολογική του αξία, το έκανε φράχτη στο χωράφι του. Όταν αντιλήφθηκε η Γαλλική αρχαιολογική υπηρεσία την αξία του ευρήματος, το αγόρασε αμέσως από τον αγρότη για 400 γρόσια. 

Πολλοί αρχαιοκάπηλοι, αλλά και κάτοικοι του νησιού, προσπάθησαν να το κλέψουν χωρίς επιτυχία. Το άγαλμα φορτώθηκε και μεταφέρθηκε στο Μουσείο του Λούβρου, στο Παρίσι, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα. Κατά τη βίαιη μεταφορά χάθηκαν τα δύο χέρια του αγάλματος. Στο αρχαιολογικό μουσείο της Μήλου, βρίσκεται «αυθεντικό αντίγραφο» του αγάλματος, φτιαγμένο στα εργαστήρια του μουσείου Λούβρου. Πριν λίγα χρόνια, έγινε έρευνα στο λιμάνι και βρέθηκαν 2 ανδρικά χέρια που ανήκαν σε άλλο άγνωστο άγαλμα.

ΟΙ ΚΑΤΑΚΟΜΒΕΣ

Οι κατακόμβες είναι σκαμμένες σε ηφαιστειακό έδαφος και αποτελούν ένα από τα αξιοθέατα του νησιού. Είναι το μεγάλο κοινοτικό νεκροταφείο των πρώτων χριστιανικών χρόνων στη Μήλο. Οι κατακόμβες ανακαλύφθηκαν από αρχαιοκάπηλους και έγιναν γνωστές μετά τη σύλλησή τους, το 1840. Είναι τρεις και μαζί με πέντε διαδρόμους και έναν νεκρικό θάλαμο αποτελούν ένα δαιδαλώδες σύστημα συνολικού σημερινού μήκους 185 μ. Είχαν εισόδους στο εξωτερικό περιβάλλον, αλλά σήμερα λειτουργεί μόνο μία, αυτή της δεύτερης κατακόμβης ή των «Πρεσβυτέρων», απ' όπου μπορεί να εισέλθει ο επισκέπτης.

Στο εσωτερικό των κατακομβών, δεξιά και αριστερά επάνω στους τοίχους, υπάρχουν τα «αρκοσόλια» (σκαμμένες αψίδες) όπου μέσα σ' αυτά, καθώς και στο πάτωμα, ανοιγόταν οι τάφοι. Σήμερα σώζονται 126 αρκοσόλια (Πετροχείλου, 1972) και υπολογίζεται ότι έχουν ταφεί μερικές χιλιάδες νεκρών. Σε κάθε τάφο υπήρχε λυχνάρι, ενώ σήμερα έχουν τοποθετηθεί ηλεκτρικοί λαμπτήρες, που φωτίζουν το χώρο διακριτικά και δημιουργούν την ατμόσφαιρα εκείνων των χρόνων.

Στους τάφους των πιο διακεκριμένων προσώπων ζωγράφιζαν χριστιανικά σύμβολα ή χάραζαν επιγραφές. Τέτοια είδαν και μελέτησαν οι Ross (1843) και Σωτηρίου (1927), αλλά με την πάροδο των χρόνων τα περισσότερα καταστράφηκαν. Μεταξύ των επιγραφών που έχουν εντοπιστεί είναι η επιγραφή «ΕΝ ΚΩ» και αναπαραστάσεις ψαριών, οι οποίες αποτελούσαν σύμβολα χριστιανοσύνης.

Μια τέτοια επιγραφή μπορεί να δει ο σημερινός επισκέπτης στη δεύτερη κατακόμβη, στο 6ο αρκοσόλιο δεξιά. Είναι η επιγραφή των «Πρεσβυτέρων», απ' όπου και το όνομά της. Ακόμη στην ίδια κατακόμβη, στη μέση περίπου, υπάρχει ένας τάφος σκαμμένος στο βράχο υπό μορφή σαρκοφάγου.

Πιστεύεται ότι είχε ταφεί σε αυτόν ένας από τους πρώτους μάρτυρες της χριστιανοσύνης και ακόμη ότι οι πρώτοι χριστιανοί τον χρησιμοποιούσαν ως Αγία Τράπεζα στις λειτουργίες τους, όπως αποδεικνύεται από το κομμάτι του πετρώματος, που έχει αφεθεί στη θέση του στο μέσο περίπου της στοάς Β΄. Από τις βάσεις που βρέθηκαν στα τέσσερα άκρα κατά την έρευνα του 1928, υποθέτουμε ότι επάνω από την Τράπεζα, υπήρχε αρχικά «κιβώριο».

Η δραστηριότητα των πρώτων χριστιανών στις κατακόμβες σταματά λίγο μετά τη θεσμοθέτηση της ανεξιθρησκίας (Διάταγμα των Μεδιολάνων), ή μέχρι να καταστραφεί και να εγκαταλειφθεί η αρχαία πόλη του Κλήματος από σεισμούς τον 5ο ή 6ο αιώνα μ.X.

Το Μεταλλευτικό Μουσείο Μήλου

 Το Μεταλλευτικό μουσείο βρίσκεται στον Αδάμαντα και στεγάζεται σ' ένα κτίριο που κατασκευάστηκε το 1995. Το Mουσείο λειτουργεί από  το 1998. 

Σκοπός του μουσείου είναι να προβάλει την μεταλλευτική ιστορία του νησιού, που ξεκινάει από τα νεολιθικά χρόνια.  

Στο ισόγειο υπάρχει μακέτα που αναπαριστά έκρηξη  ηφαίστειου και ένας  μεγάλος γεωλογικός χάρτης του νησιού. Φωτεινές διαφάνειες παρουσιάζουν τη σημερινή εξορυκτική δραστηριότητα, καθώς και εργαλεία, όργανα από παλαιότερες εργασίες και εργαστήρια.

Στον πρώτο όροφο υπάρχουν βιτρίνες με πετρώματα και ορυκτά από διάφορα μέρη της Eλλάδας, με τα σημαντικότερα σημερινά βιομηχανικά ορυκτά του νησιού, με απολιθώματα, οψιδιανό, βωξίτη, αλουμίνα και αλουμίνιο, φωτογραφίες από τα παλιά ορυχεία μαγγανίου και θείου, καθώς και από το χώρο εξόρυξης των μυλοπετρών.

Εκτίθεται επίσης  ένα τριβείο της  Pωμαϊκής εποχής χρήσιμο στη  τριβή και σύνθλιψη  στυπτηρίας και ο κορμός ενός κέδρου που βρέθηκε σε ορυχείο μπετονίτη στη θέση Aγγεριά σε βάθος 28 μέτρων και η ηλικία του εκτιμάται ότι υπερβαίνει τα 2.000 χρόνια. 

Η αίθουσα του υπογείου, όπου υπάρχει βιβλιοθήκη, προσφέρεται για εκδηλώσεις πολιτιστικού και επιστημονικού περιεχομένου.  

Σαρακήνικο, Η «Σεληνιακή» Παραλία Της Μήλου

 Αποτελεί αδιαμφισβήτητα όχι μόνο μία από τις πιο δημοφιλείς παραλίες της Μήλου, αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας και η σπάνια ομορφιά της, εξηγεί το γιατί.

Φτάνοντας κανείς στην παραλία Σαρακήνικο θα δει ότι υπάρχει απουσία βλάστησης η οποία αντικαθίσταται βέβαια από ηφαιστειογενή βράχια λευκού χρώματος που μαγεύουν τους επισκέπτες. Το κολύμπι εκεί αποτελεί μια μοναδική εμπειρία σε καταγάλανα νερά, κυρίως για όσους αγαπούν τα βράχια κι όχι τις οργανωμένες παραλίες, καθώς το Σαρακήνικο δεν είναι μία από αυτές. Οι λευκοί βράχοι στην παραλία δημιουργήθηκαν με την επαναλαμβανόμενη εναπόθεση στρώσεων υλικού, ενώ μέσα τους έχουν βρεθεί απολιθώματα.

Το Σαρακήνικο που βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού λέγεται ότι πήρε το όνομά του από τους Σαρακηνούς Πειρατές που το χρησιμοποιούσαν ως ορμητήριο. Έχει θέα στη Σίφνο και στην Κίμωλο, ενώ όταν δεν πνέουν ισχυροί άνεμοι το μπάνιο στα κρυστάλλινα μένει αξέχαστο στον επισκέπτη.

Η παραλία απέχει 5 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του νησιού, την Πλάκα, και η εικόνα με τα ηφαιστειογενή διαβρωμένα βράχια που διεισδύουν στη θάλασσα δημιουργώντας μικρές και μεγάλες σπηλιές είναι κάτι που δεν συναντά κανείς συχνά. Αν σας αρέσει η παρατήρηση του βυθού, το Σαρακήνικο είναι ιδανικό και αξίζει να πάρετε μαζί σας εξοπλισμό για να τον εξερευνήσετε, ενώ εκτός από το κολύμπι ειδυλλιακά είναι και τα βράδια στο σημείο και ιδιαίτερα τις νύχτες με πανσέληνο.

Εκτός από το Σαρακήνικο, η Μήλος είναι ολόκληρη ένα γεωλογικό μουσείο καθώς οι ηφαιστειακοί βράχοι καλύπτουν τη μεγαλύτερη έκταση του νησιού. Στο νησί υπάρχουν επίσης δύο σβηστά ηφαίστεια, το ηφαίστειο της Φυριπλάκας και το ηφαίστειο του Tράχηλα βόρεια-βορειοδυτικά, ηφαίστεια στα οποία οφείλεται μεγάλο μέρος της εικόνας που έχει σήμερα το νησί. Οι εντυπωσιακοί γεωλογικοί σχηματισμοί κάνουν τη Μήλο να ξεχωρίζει και γι’ αυτό αποτελεί αγαπημένο προορισμό χιλιάδων επισκεπτών κάθε χρόνο.