Το Μοναστήρι Της Παναγίας Της Κεραπολίτισσας Στον Δήμο Αγίου Νικολάου

 

Το μοναστήρι της Παναγίας της Κεραπολίτισσας, Κυραπολίτισσας ή Καρδιώτισσας βρίσκεται έξω από το χωριό Καστέλι, στο βορειοδυτικό άκρο του επίπεδου κάμπου της Φουρνής, σε υψόμετρο 320 μ. και πολύ κοντά στη μονή του Σωτήρος των καλογράδων. Σήμερα λειτουργεί μόνο το καθολικό της. 

Ο ναός είναι αφιερωμένος στη Γέννηση της Θεοτόκου και εορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου. Πρόκειται για μονόχωρο καμαροσκέπαστο και επίμηκες, σε σχέση με τις άλλες διαστάσεις του, κτίσμα, το οποίο στηρίζεται σε έξι αντηρίδες και φέρει μία νότια είσοδο με απλό ημικυκλικό ανακουφιστικό τόξο. Το μνημείο επισκευάστηκε το 19ο αιώνα. 

Νοτιοδυτικά του ναού σώζεται το κατώτατο τμήμα του βενετικού κτιρίου των κελιών, ενώ στα δυτικά διατηρούνται τα ερείπια των δύο αιθουσών του πρώτου επίσημου δημοτικού σχολείου, το οποίο λειτούργησε εκεί από το 1848 έως το 1939 και αναστηλώθηκε το 2005-2006 από τη 13η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Τα κατάλοιπα της μονής και του σχολείου, καθώς και μία δεξαμενή περιβάλλονται από πέτροχτιστη περίφραξη. 

Εντός του περιβόλου υπάρχουν κυπαρίσσια και ελιές. Γύρω από τη μονή, απλώνεται ο κάμπος της Φουρνής με τους ελαιώνες και τα λιθόστρωτα μονοπάτια του. Το μοναστήρι έχει οπτική επαφή με όλο τον κάμπο της Φουρνής και τη βόρεια πλευρά του όρους Καβαλλαρά. Η μονή αναφέρεται το 17ο αιώνα. Η ίδρυσή της τοποθετείται πριν το 1614 και αποδίδεται στον ιερομόναχο Ιωαννίκιο Πατσούδη. Γραπτή αναφορά στη μονή και τους μοναχούς γίνεται ακόμη τα έτη 1618, 1623, 1628, 1629, 1630, 1635, 1644, όταν μονάζουν σε αυτή μέλη της οικογένειας Πατσούδη. 

Στη γειτονική μονή του Σωτήρος είναι γνωστό πως μόναζαν γυναίκες, μέλη της ίδιας οικογένειας. Επιπλέον, στον Ιωαννίκιο Πατσούδη έχει ταυτόχρονα παραχωρηθεί από φεουδάρχες και η μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στις Πινές, ενώ δικαιώματα στην Καρδιώτισσα είχε και ο Μαλαχίας Πατσούδης από τη μονή του Αγίου Δημητρίου στο Σκινιά. 

Το 1618 το μοναστήρι παραχωρείται στη μονή Αρετίου από τον ιδρυτή και από το 1623 μέχρι το 1644 γίνονται ακυρώσεις και διαπραγματεύσεις της παραχώρησης αυτής. Το διάστημα 1628 με 1642 η μονή φαίνεται πως περνά στη δικαιοδοσία της μονής Καρδαμούτσας, η οποία στο τέλος αποζημιώνεται από το Αρέτι για τα έξοδα που πραγματοποίησε τα χρόνια αυτά. 

ΠΗΓΗ