Οι περιπέτειες ενός μικρού Κτηρίου στην πόλη του Ηρακλείου

 Στο Ηράκλειο όπως και στις περισσότερες ελληνικές πόλεις η ιστορία αναδύεται απο το έδαφος ή κάτω απο τοίχους και επιχρίσματα.

Ετσι έγινε και στην περίπτωση του μικρού ισόγειο κτίσματος σε τμήμα της παλιάς πόλης. Οταν καθαιρέθηκαν επιχρίσματα των εξωτερικών τοίχων του φανερώθηκε η λιτή νεοκλασική όψη ενός απο τα βοηθητικά κτίσματα του υποστατικού Καλοκαιρινού.

Η Οχυρωματική πόλη του Χάνδακα υπάγεται αυτοδίκαια σε διατάξεις συνολικής μνημειακής προστασίας, για την διεθνή ιστορική και πολιτιστική σημασία της.Σήμερα σώζεται ακέραιος ο πολεοδομικός της ιστός ενω διατηρούνται σε καλή κατάσταση αρκετά μεμονωμένα λιθόκτιστα κτήρια, μέσα απο πολυκατοικίες, εγκαταλελημμένα σπίτια και αυτοκίνητα αλλά και σύγχρονες διαμορφώσεις υπαίθριων χώρων που δεν ταιριάζουν καθόλου στην ιστορικότητα της πόλης.

Στην παραλιακή ζώνη του Ηρακλείου απέναντι απο το πρώην ξενοδοχείο ΞΕΝΙΑ βρίσκεται η νεοκλασική οικία του Λυσίμαχου Καλοκαιρινού όπου πλέον στεγάζει το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης. Νοτιοανατολικά της οικίας βρίσκεται το σπίτι - ιδιοκτησία του Εμμανουήλ Παπουτσάκη το οποίο κατασκευάστηκε πρίν το 1898 για να λειτουργήσει ώς αποθήκη της οικίας Καλοκαιρινού.

Η καθαίρεση των επιχρισμάτων του συγκεκριμένου κτηρίου φανέρωσε την πραγματική μορφή του και την πολύ προσεκτική κατασκευή του.

Τα λοξευτά κιονόκρανα της κεντρικής πόρτας, η συμμετρία στην διάταξη των ανοιγμάτων στοιχειοθετούν την εικόνα ενός μικρού αλλά αξιόλογου κτηρίου συνοδείας με σημαντικά νεοκλασικά χαρακτηριστικά.

Τα 3 κομμένα δοκάρια που φανερώθηκαν μαρτυρούν οτι παλιότερα στέγαζαν υπόστεγο.

Οπως είναι γνωστό σχεδόν πάντα μετά απο μεγάλες καταστροφές οι κάτοικοι ανακατασκευάζουν τα σπίτια τους, άλλοτε με φθηνά υλικά και πρόχειρη δουλειά και σπάνια με την ανακατασκευή της ίδιας αρχιτεκτονικής,έτσι συνέβη και στην πόλη του Ηρακλείου. Αυτό ακριβώς διαπιστώθηκε και απο την αρχαιολογική έρευνα  που διεξήχθη στο κτήριο και αποκάλυψε ισόδομη τοιχοποιία ενετικών χρόνων, ύψους ανώτερων των 2 μέτρων ενσωματωμένη στην νότια και ανατολική του πλευρά.

Σε ενετικά σχέδια της πόλης απεικονίζονται στην ίδια θέση κτήριο και εκκλησία που ίσως κατέστρεψαν τα τουρκικά πλοία κατά την πολιορκία του Ηρακλείου.

Δεν έχει γίνει γνωστό εάν το κτήριο ανακατασκευάστηκε και ποιά χρήση είχε μέχρι να χρησιμοποιηθεί ώς αποθήκες απο τον Καλοκαιρινού.

Στην ιστορική πόλη του Ηρακλείου με το πλούσιο ενετικό παρελθόν η επιλεκτική διατήρηση νεοκλάσικών προσόψεων κτηρίων ή παλαιών κτισμάτων αλλά και η καταστροφή τους σε πολλές περιπτώσεις δεν συνάγει με ον πολιτισμό αυτής ης πόλης, το μόνο που καταφέρνει είναι να παραποιεί την πραγματική ιστορία της και να προκαλεί κενό μνήμης και λίγων τεκμηρίων που έχουν απομείνει απο το παρελθόν.

ΕΜΜ. ΠΑΠΟΥΤΣΑΚΗΣ