Στα «Αζήτητα» Συγκρότημα – Μνημείο Για Τη «Μάχη Της Κρήτης»

 

 Ακριβώς 80 χρόνια από τη «Μάχη της Κρήτης», που καθόρισε σημαντικά την έκβαση του Β΄ Π.Π. και τη νίκη των Συμμάχων, ένα όνειρο του αείμνηστου Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στα Χανιά, συνεχίζει να στοιχειώνει και μαζί του η ιστορική και εθνική μας συνείδηση που σίγουρα δεν μας τιμά ως χώρα και ως Έλληνες.

Πρόκειται για το περιβόητο μνημειακό συγκρότημα της «Μάχη της Κρήτης», στη θέση «Συκολιά» του Γαλατά Χανίων, το οποίο παραμένει … γιαπί, 30 χρόνια μετά τη θεμελίωσή του από τον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.

To φιλόδοξο project, προέβλεπε τη δημιουργία ενός Διασυμμαχικού μνημειακού συγκροτήματος, κοινό για τα τέσσερα συμμαχικά κράτη (Νέα Ζηλανδία, Αυστραλία, Μεγάλη Βρετανία και Ελλάδα) που έλαβαν μέρος στη «Μάχη της Κρήτης» κατά των Γερμανών εισβολέων.

Η ιδέα ανήκε στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, πατέρα του σημερινού πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, και στον τότε αρχηγό ΓΕΕΘΑ Ιωάννη Βερυβάκη. Οι αρχικές διαδικασίες κινήθηκαν άμεσα τόσο για την απαλλοτρίωση των οικοπέδων στον Γαλατά όσο και για τη σύνταξη της μελέτης. Μάλιστα είχε συσταθεί και Ειδική Επιτροπή, από το γραφείο του τότε Πρωθυπουργού, ενώ υπεύθυνη για το έργο ορίστηκε η τότε Νομαρχία Χανίων με φορέα υλοποίησης τον τότε Οργανισμό Ανάπτυξης Δυτικής Κρήτης (ΟΑΔΥΚ).

Το έργο ήταν μεγαλεπήβολο καθώς προέβλεπε τη δημιουργία ενός μνημειακού συγκροτήματος ανάλογου με εκείνα που υπάρχουν σε ξένα κράτη, όπως στη Νορμανδία και στο Βερντέν της Γαλλίας, το οποίο θα περιελάβανε μουσειακό χώρο, συνεδριακό κέντρο, αίθουσες πολλαπλών χρήσεων κ.α . Ένα ζωντανό δηλαδή μνημείο ανοιχτό για το κοινό και τόπο προσέλκυσης χιλιάδων επισκεπτών από όλο τον κόσμο.

Μόνο οι απαλλοτριώσεις στον λόφο του Γαλατά, άγγιξαν τα 250 εκ. δρχ, ενώ η μελέτη του συγκροτήματος ανατέθηκε σε μεγάλο αρχιτεκτονικό γραφείο και στον διεθνούς φήμης αρχιτέκτονα Αλέξανδρο Τομπάζη.

Σύμφωνα με παλαιότερο ρεπορτάζ της τοπικής ενημερωτικής πύλης flashnews.gr, o συνολικός προϋπολογισμός του έργου υπολογίστηκε αρχικά στα 1,2 δις δραχμές, ενώ στα επόμενα χρόνια που ακολούθησαν την μελέτη, δόθηκαν δύο χρηματοδοτήσεις για την διαμόρφωση του εξωτερικού χώρου και την θεμελίωση του έργου, ύψους 1.760.000 εκ. ευρώ.

Το έργο έφτασε έως τα μπετά και μπήκε σε τέλμα λόγω της οικονομικής κρίσης της προηγούμενης δεκαετίας. Κάποιες προσπάθειες για επανεκκίνηση των εργασιών έγινε από την Περιφέρεια Κρήτης το 2015 αλλά από τότε το φιλόδοξο project κατέληξε στ’ … αζήτητα, με αποτέλεσμα οι υποδομές που έχουν κατασκευαστεί ως σήμερα να ρημάζουν, να λεηλατούνται και ν’ απαξιώνονται.

Συμβολικό χαρακτήρα

Στη θεμελίωση του κατά τους λαμπρούς εορτασμούς της 50ης επετείου το 1991 -παρουσία υψηλής εκπροσώπησης Αρχηγών των συμμαχικών κρατών- ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, μίλησε με πάθος και συγκίνηση για το φιλόδοξο έργο, που στόχευε στη διατήρηση και στην προώθηση της ιστορικής μνήμης και της θυσίας Ελλήνων, Βρετανών, Αυστραλών, Νεοζηλανδών που έπεσαν πολεμώντας τους εισβολείς και το ναζισμό. «Σύμβολο Θάρρους, Αυτοθυσίας και Αποφασιστικότητας προς επικράτηση των ιδεωδών της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας», όπως αναγράφεται και στη μαρμάρινη πλάκα της θεμελίωσης. 

Ωστόσο τα όσα θέλησαν να συμβολίσει το μνημειακό συγκρότημα αυτοί που το εμπνεύστηκαν, δεν έχει καμία σχέση με τη συνέχεια και τη σημερινή απαξίωση, που δεν αποτελεί ντροπή μονάχα για την Κρήτη, αλλά και για ολόκληρη τη χώρα. Ειρωνεία αποτελεί βέβαια πως η μακέτα του μνημειακού συγκροτήματος, εκτίθεται στο Ναυτικό Μουσείο Κρήτης.

Ντροπή και αποτροπιασμό αποτελεί και η σημερινή κατάσταση του προσωρινού Διασυμμαχικού Μνημείου, στον ίδιο χώρο, το οποίο έχει καταστραφεί και λεηλατηθεί. Τα μπρούτζινα στοιχεία του μεγάλου ανάγλυφου χάρτη της Κρήτης, του θυρεού της «Μάχης της Κρήτης», και η βάση της ιερής φλόγας έχουν κλαπεί όπως και οι ιστοί των σημαιών. Η θεμέλιος πλάκα στη βάση, με τα όσα συμβολικά έγραφε, εξαφανίστηκε, ενώ σπασμένες και κατακερματισμένες είναι και οι μαρμάρινες - αναθηματικές πλάκες των συμμαχικών χωρών.

Οι φωτογραφίες αποτυπώνουν τη σημερινή εικόνα του μνημείου και του περιβάλλοντα χώρου, που επισκέπτονται απόγονοι πολεμιστών της «Μάχης της Κρήτης» και αποχωρούν απογοητευμένοι. Πραγματική ντροπή για τον πολιτισμό μας και την ανικανότητα μιας οργανωμένης Πολιτείας να τιμήσει Έλληνες και ξένους που θυσιάστηκαν για την πατρίδα και την ελευθερία.

Από το 2016 που δημοσίευμα της δημοσιογράφου Ελένης Ζουμαδάκη στο Flashnews.gr μιλούσε για την «εθνική μας ξεφτίλα» τίποτα απολύτως δεν άλλαξε.

Κατά καιρούς μάλιστα υπήρξαν δηλώσεις τοπικών αιρετών που επιχείρησαν ν΄ απαξιώσουν το έργο και τον συμβολισμό του χαρακτηρίζοντάς το «φαραωνικό» και πολυδάπανο, ίσως για να δικαιολογήσουν την ανικανότητά τους. Οι ίδιο παραβλέπουν ωστόσο, ως το έργο σχεδιάστηκε και εγκρίθηκε μετά από πανελλήνιο διαγωνισμό, θεμελιώθηκε από τον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, στηρίχθηκε από την τοπική κοινωνία και τις συμμαχικές χώρες. Αυτοί που μιλούν για «φαραωνικά» και πολυδάπανα έργα, ας κάνουν μια βόλτα στη Γαλλία και στη Νορμανδία, για να δουν πως ένα σοβαρό κράτος σέβεται την ιστορία του και τους ντόπιους και ξένους που θυσιάστηκαν για την ελευθερία του. Και εν πάση περιπτώσει η «Μάχη της Κρήτης», συμβολισμός της και ο ρόλος της κατά τον Β΄ Π.Π., αξίζει ένα εμβληματικό συγκρότημα – μνημείο, όπως αυτό που ξεκίνησε στον Γαλατά.

Έγινε το Μαυσωλείο … στάβλος

Η περίπτωση του μνημειακού συγκροτήματος της «Μάχης της Κρήτης» στον Γαλατά Χανίων, δεν είναι η μοναδική περίπτωση που οι προθέσεις της πολιτείας να τιμήσει τους ήρωες της «βάλτωσαν» κυριολεκτικά.

Στην άλλη άκρη της χώρας, στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα στις Σέρρες, τη δεκαετία του 1980 το υπουργείο Εθνικής Άμυνας ξεκίνησε την κατασκευή ενός επιβλητικού μνημείου – μαυσωλείου για τους νεκρούς του θρυλικού οχυρού Ρούπελ. Το έργο ξεκίνησε να κατασκευάζεται στο χωριό Προμαχώνας, νότια του Ρούπελ, αλλά ουδέποτε ολοκληρώθηκε αφού ξοδεύτηκαν περισσότερα από 100 εκ. δρχ εποχής.

Το μνημείο – μαυσωλείο του Ρούπελ εγκαταλείφθηκε ημιτελές, ενώ ουδέποτε πραγματοποιήθηκε έρευνα στην περιοχή για τον εντοπισμό πρόχειρων τάφων πεσόντων του 1941, αν και υπάρχουν μαρτυρίες στα επίσημα αρχεία. Αποτέλεσμα το μνημείο – μαυσωλείο να λεηλατηθεί και να χρησιμοποιηθεί ακόμη και για στέγασης σταβλικής μονάδας.

Μ’ αφορμή τη συμπλήρωση 80 ετών τόσο από τη «Μάχη των Οχυρών» όσο και της «Μάχη της Κρήτης» οι κάτοικοι των περιοχών αυτών, ελπίζουν πως επιτέλους θα υπάρξει ευαισθησία από την Πολιτεία για ολοκλήρωση των έργων αυτών που ως ελάχιστο χρέος για όσους Έλληνες και ξένους χάθηκαν για την ελευθερία αυτού του τόπου.

Ειδικά για το μνημειακό συγκρότημα της «Μάχης της Κρήτης» στον Γαλατά Χανίων, θ’ αποτελεί και μία δικαίωση του οράματος του αείμνηστου Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, είχε ζήσει εκείνα τα γεγονότα.

ΠΗΓΗ www.protothema.gr/