Το κολλέγιο Αθηνών

 Το 1918 απόφοιτοι της Ροβερτείου Σχολής της Κωνσταντινούπολης πρωτοανέφεραν την εθνική ανάγκη για τη δημιουργία ενός σχολείου στην Αθήνα που θα συνδυάζει την ελληνική παράδοση με το αμερικανικό προοδευτικό πνεύμα και τις σύγχρονες εκπαιδευτικές τάσεις και μεθόδους.

Την ιδέα υποστήριξαν ο τότε πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος και ο φιλέλληνας Έντουαρντ Καπς, επικεφαλής του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού στην Ελλάδα (και αργότερα πρεσβευτής των Η.Π.Α. στην Αθήνα). Παρά την υποστήριξη αυτή και την προσφορά 100.000 δολαρίων από τον Πρόεδρο των Ελλήνων Ροβερτειανών (1919) «διά την ίδρυσιν υπό την σκιάν της Ακροπόλεως ενός Κολλεγίου ως το Ροβέρτειον», οι προσπάθειες απέτυχαν.

Το 1922, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, δημιουργήθηκε επιτροπή με επικεφαλής τον πρώην υπουργό Πέτρο Καλλιγά και με τη συμπαράσταση του Βασιλέως Γεωργίου Β΄ , του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου, του πρωθυπουργού Στυλιανού Γονατά, του δημάρχου Αθηναίων Σπύρου Πάτση και άλλων, άρχισε η προεργασία για την ίδρυση Κολλεγίου στην Αθήνα.

Τον Μάιο του ιδίου έτους δημιουργήθηκε ιδρυτική επιτροπή με πρόεδρο τον Επαμεινώνδα Χαρίλαο. Ακολούθησαν πολλές συζητήσεις στη Ελλάδα και στις Η.Π.Α. για τον χαρακτήρα, την οργάνωση, το σκοπό, τη διοίκηση, την διεύθυνση και την χρηματοδότηση του σχολείου.

Στις 13 Αυγούστου 1926 τα μέλη της Ιδρυτικής Επιτροπής συνεδρίασαν στο Ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία και αποφάσισαν την σύσταση Σωματείου με όνομα «Ελληνοαμερικανικόν Εκπαιδευτικόν Ίδρυμα», εγκρίνοντας και το καταστατικό του, στο οποίο προβλέπονται ως σκοποί:

α. Η αρμονική ανάπτυξις των πνευματικών, ηθικών και σωματικών δυνάμεων ως και του χαρακτήρος των Ελληνοπαίδων συμφώνως προς τους νόμους του ελληνικού κράτους και την αντίληψιν της Ελληνικής Ορθοδόξου Εκκλησίας.

β. Η εντός των ανωτέρω πλαισίων προαγωγή πάσης φύσεως πολιτιστικών εκδηλώσεων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανόμενης και της επιμορφώσεως και εκπαιδεύσεως ενηλίκων.

Το Ιδρυτικό Διοικητικό Συμβούλιο αποτέλεσαν οι :

Επαμεινώνδας Χαρίλαος, πρόεδρος

Μπερτ Χοτζ Χιλ, αντιπρόεδρος

Στέφανος Δέλτας, ταμίας

Σταύρος Παπαδάκης, γενικός γραμματέας

Εμμανουήλ Μπενάκης, μέλος

Πέτρος Καλλιγάς, μέλος

Χάρολντ Τζάκουιθ, μέλος

Νικόλαος Κυριακίδης, μέλος

Σε ένα νοικιασμένο σπίτι της οδού Άνδρου 18 πέρασε το Κολλέγιο τα πρώτα τρία χρόνια της ζωής του. Τα εγκαίνια έγιναν στις 18 Οκτωβρίου 1925, ημέρα Κυριακή, με τελετή στην οποία παρευρέθηκαν ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, ο Υπουργός της Παιδείας, και ο πρέσβυς των Ηνωμένων Πολιτειών. Επειδή το σπίτι ήταν εντελώς άδειο, μερικά απαραίτητα για την περίσταση έπιπλα αγοράστηκαν στα βιαστικά την τελευταία στιγμή, και μερικά άλλα πάρθηκαν δανεικά από τα γραφεία της Near East Relief. Τα μαθήματα άρχισαν τη Δευτέρα, και την Τρίτη προσελήφθη μάγειρας.

Η επωνυμία Κολλέγιον Αθηνών εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε μια αγγελία της εφημερίδας Πολιτεία στις 15 Οκτωβρίου 1925, και είχε υπότιτλο τις λέξεις «Ελληνοαμερικανικόν Σχολείον».

Το 1927 αγοράζεται από το ΕΕΙ έκταση 150 στρεμμάτων στο Ψυχικό, με χορηγούς τον Εμμανουήλ Μπενάκη και τον Στέφανο Δέλτα.

Το φθινόπωρο του 1928 σχεδόν ολοκληρώνεται η ανατολική πλευρά του σχολείου, που βαπτίζεται Μπενάκειο. Το Κολλέγιο μετακομίζει από την οδό Άνδρου στο Ψυχικό (όπου δεν υπάρχει τρεχούμενο νερό, ηλεκτροφωτισμός, θέρμανση και κεραμοσκεπή).

Το 1929, με πρωθυπουργό τον Ελευθέριο Βενιζέλο και Υπουργό Παιδείας τον Κωνσταντίνο Γόντικα, ψηφίζεται ο νόμος 3776/29 που καθορίζει τη λειτουργία του Κολλεγίου Αθηνών και αναγνωρίζει την ισοτιμία του με τα δημόσια σχολεία.

Στις 25 Μαΐου 1929 γίνεται η τελετή των εγκαινίων του Μπενακείου Διδακτηρίου του Κολλεγίου Αθηνών, στη διάρκεια της οποίας μιλά ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος:

Εις τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια γίνεται δυνατόν όπως πραγματοποιώνται αι μεγαλύτεραι και επιτυχέστεραι καινοτομίαι, διότι τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, τελούντα απλώς υπό την εποπτείαν του Κράτους και συμμορφούμενα μόνον προς τα γενικάς κατευθύνσεις του, έχουν την ελευθερίαν της οποίας στερούναι τα δημόσια και διά τούτο δύνανται να επιτελέσουν μεγαλυτέρας προόδους. Τας προόδους αυτάς περιμένομεν να πραγματοποιήση το Κολλέγιον Αθηνών. Τοιαύτην έχω γνώμην περί της σημασίας του Κολλεγίου.

Το 1931 καθιερώνεται η τελετή αποφοίτησης (Commencement).

Το 1934 εγκρίνεται η σφραγίδα και ο θυρεός που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα.

Το 1936 το δικτατορικό καθεστώς του Ιωάννη Μεταξά απειλεί να ανατρέψει τους θεσμούς και το πρόγραμμα του Κολλεγίου.

Το 1937 ιδρύεται από τον προϊστάμενο του Τμήματος Σωματικής Αγωγής, Μιχάλη Μάγκο, το «A» Association.

Το 1940 το σχολείο κλείνει και γίνεται στρατιωτικό νοσοκομείο του Ελληνικού Στρατού.

Το 1941 οι Γερμανοί χρησιμοποιούν το σχολείο για στρατιωτικό νοσοκομείο. Το Κολλέγιο λειτουργεί σε ένα παμπάλαιο κτίριο (πρώην μαιευτήριο) στην οδό Ακαδημίας και σε ένα νοικιασμένο σπίτι στο Ψυχικό.

Στις 12 Οκτωβρίου 1944 οι Γερμανοί φεύγουν και τη θέση τους παίρνουν οι Άγγλοι στρατιώτες.

Το 1946 το Κολλέγιο ξεκινά την προσπάθεια αποκατάστασής του.

Το 1947 πεθαίνει ο «πατέρας» του Κολλεγίου Στέφανος Δέλτας. Το φέρετρό του είναι σκεπασμένο με τη σημαία του Κολλεγίου.

Το 1952 ολοκληρώνεται η ανέγερση του Μπενακείου με την προσθήκη της δυτικής πτέρυγας, που ονομάζεται τιμητικά «Πτέρυγα Αποφοίτων», επειδή η συμβολή των αποφοίτων στην ανέγερσή του ήταν καθοριστική.

Το 1955 μεγάλη κρίση ξεσπά: κατά το Υπουργείο Παιδείας το Κολλέγιο λειτουργεί παράνομα. Η εντονότατη αντίδραση του Κολλεγίου αποτρέπει το κλείσιμό του.

Το 1956 δημιουργείται το κλειστό Γυμναστήριο με δωρεά του Ιωάννου Καρρά.

Το 1959 ιδρύεται ο Σύλλογος Αποφοίτων Κολλεγίου Αθηνών, με πρόεδρο τον Αντώνη Χανδρή.

Το 1960 αποχωρεί μετά από 35 χρόνια προσφοράς ο διευθυντής Όμηρος Ντέιβις. Τον διαδέχεται ο Τσαρλς Ράις.

To 1962 η Ακαδημία Αθηνών βραβεύει τη μαθητική κοινότητα για την «κοινωφελή και εθνωφελή» δράση της. Ξεκινά το πρόγραμμα Teaching Fellows.

Το 1966 αρχίζει τη λειτουργία της η νέα Βιβλιοθήκη και το Κτίριο Θετικών Επιστημών.

Το 1970 αρχίζει η λειτουργία Θερινών Προγραμμάτων για παιδιά ηλικίας 8–13 ετών στις εγκαταστάσεις του Κολλεγίου στο Ψυχικό.

Το 1971 τροποποιείται το καταστατικό του Ε.Ε.Ι. κατά το Ν.Δ. 795/71. Ολοκληρώνεται ο ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών στο Ψυχικό με αρχιτέκτονα τον απόφοιτο Παύλο Μυλωνά δωρεά του Ιωάννη Καρρά.

Το 1972 στις τάξεις του Κολλεγίου προστίθεται και η Τρίτη Δημοτικού. Τα παιδιά εισάγονται πάλι με εξετάσεις. Δημιουργείται τμήμα προετοιμασίας υποψηφίων για το General Certification of Education (GCE), που απαιτείται για σπουδές στη Βρετανία.

Το 1973 εγκαινιάζεται το κολυμβητήριο του Κολλεγίου στο Ψυχικό, με δωρεά του Αλέκου και της Δέσποινας Γαβριήλ εις μνήμην του γιου τους Τζων.

Τον Σεπτέμβριο του 1974 ξεκινούν τη φοίτησή τους στο Κολλέγιο Αθηνών και στο Οικοτροφείο 30 Κυπριωτόπουλα, όλα πρόσφυγες από την εισβολή της Τουρκίας το Ιούλιο του 1974 στην Κύπρο. Δίνεται υποτροφία αξίας 1.000.000 δρχ στο καθένα και για πρώτη φορά το σχολείο «εμβολιάζεται» με τόσα παιδιά από συγκεκριμένο χώρο της Ελληνικής Διασποράς.

Στις 20 Νοεμβρίου 1974 θεμελιώνεται στην Κάντζα το νέο διδακτήριο του Κολλεγίου. Τα 165 στρέμματα και τα κεφάλαια που χρειάζονται είναι δωρεά του μεγάλου ευεργέτη του σχολείου Μποδοσάκη Αθανασιάδη. Η Ακαδημία Αθηνών βραβεύει πέντε φιλολόγους του Κολλεγίου για την συγγραφή βιβλίων.

Το 1977 ιδρύεται ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων των μαθητών του Κολλεγίου Αθηνών, με πρώτο πρόεδρο τον Εμμ. Ξανθάκη. Στις 19 Σεπτεμβρίου εγκαινιάζεται στην Κάντζα το Δημοτικό Σχολείο του Κολλεγίου (Μποδοσάκειο), παρουσία του δωρητή. Ταυτόχρονα εγγράφονται και οι πρώτες μαθήτριες και το σχολείο γίνεται μικτό.

Το 1979 ταυτόχρονα με την γιορτή των Τριών Ιεραρχών πραγματοποιείται πρώτη φορά η εκδήλωση «Τιμώντας τον Δάσκαλο».

Το 1980 το Ε.Ε.Ι. αποκτά νέα σχολική μονάδα, το Κολλέγιο Ψυχικού. Το νέο σχολείο ξεκινά με Δημοτικό μόνο και λειτουργεί σαν ιδιωτικό εκπαιδευτήριο. Στεγάζεται σε κτήρια στις εγκαταστάσεις του Ψυχικού και ακολουθεί δική του εκπαιδευτική–παιδαγωγική μεθοδολογία, μέσα στα πλαίσια των αρχών, παραδόσεων, θεσμών και στόχων του Κολλεγίου Αθηνών. Στα σχολεία του Ε.Ε.Ι εισάγεται το μάθημα των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών.

Το 1981 ψηφίζεται το άρθρο 39 του Νόμου 1143/81, που θέτει τέλος σε μια κατάσταση αβεβαιότητας για το Κολλέγιο λόγω συνεχών αμφισβητήσεων των αρχών και των θεσμών του. Ειδική Εκπαιδευτική Επιτροπή υπό τον καθηγητή του Μ.Ι.Τ. Μιχάλη Δερτούζο αναλαμβάνει να εντοπίσει και να εξετάσει τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει το Κολλέγιο.

Το 1982 ολοκληρώνεται το Θέατρο του Κολλεγίου Αθηνών (δωρεά του AID), και εξοπλίζεται με δωρεά του Γ. Π. Λιβανού καθώς και η Bookis Plaza (δωρεά του Γρ. Μπούκη).

Το 1983 το Κολλέγιο βρίσκεται αντιμέτωπο με τη σοβαρότερη οικονομική κρίση στην ιστορία του. Ξεκινά το πρόγραμμα S.O.S. με συντονιστή τον Βίκτορα Αμπακούμκιν. Το αποτέλεσμα της εξόρμησης S.O.S. είναι 111.000.000 δραχμές· ταυτόχρονα ο Γιάννης Λάτσης αναλαμβάνει να εξοφλήσει προσωπικά το χρέος του Κολλεγίου προς την Εθνική Τράπεζα, ύψους 77.000.000 δραχμών.

Το 1984 μια νέα δραστηριότητα ξεκινά από το Ε.Ε.Ι., το Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Ενηλίκων.

Το 1986 ιδρύεται το Εργαστήριο Ελευθέρων Σπουδών, στο οποίο εντάσσονται και τα μαθήματα του G.C.E.

Την 1 Μαρτίου του 1988 η τρομοκρατική οργάνωση 17 Νοέμβρη δολοφονεί τον Αλέξανδρο Αθανασιάδη, μέλος του Ε.Ε.Ι. και πρώην μέλος του διοικητικού συμβουλίου, στην λεωφόρο Κηφισίας, έξω από το Κολλέγιο.

Το 1990 η Μαριάννα Λάτση θεμελιώνει το Λάτσειο Διδακτήριο του Δημοτικού Σχολείου του Κολλεγίου Ψυχικού (Δωρεά Γιάννη Λάτση).

Το 1999 το Ε.Ε.Ι. αποκτά δύο νέες σχολικές μονάδες: το Γυμνάσιο και το Λύκειο του Κολλεγίου Ψυχικού. Οι μονάδες έχουν δικές τους εγκαταστάσεις στη πανεπιστημιούπολη του Ψυχικού. Αναλαμβάνει καθήκοντα διευθυντή του Κολλεγίου ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ Διονύσης Σκιώτης (1956–19 Οκτωβρίου 2004).

Το 2000 με τον νόμο 2525/97 καταργείται ο θεσμός του «Κολλεγιακού έτους» (Δ΄ Λυκείου). Αρχίζουν οι εορταστικές εκδηλώσεις για τα 75 χρόνια του Κολλεγίου.

Το 2013 εγκαινιάζεται το Νηπιαγωγείο του Κολλεγίου, Νηπιαγωγείο Ι. Μ. Καρράς.