Επίσκεψη στο Καστέλι Κισσάμου

 

Η Κίσσαμος είναι με ένα σίγμα) είναι μια πόλη της δυτικής Κρήτης, στον ομώνυμο Κόλπο, δυτικά των Χανίων, με πληθυσμό 7,579  κατοίκους, έδρα του νέου Δήμου Κισάμου (με συνολική έκταση 334 τ.χλμ. και πληθυσμό 10,790 [κατοίκων). Ο νέος Δήμος περιλαμβάνει τις δημοτικές ενότητες Ινναχωρίου και Μηθύμνης.

Η αρχαία Κίσαμος, παράλια πόλη στη βορειοδυτική ακτή της Κρήτης, έχει εντοπιστεί εδώ και αρκετούς αιώνες στην πεδιάδα που πλαισιώνει τον ομώνυμο κόλπο. Αυτή η αρχαία πόλη ήταν το λιμάνι της αρχαίας Πολυρρηνίας, της παλαιότερης δωρικής πόλης της Κρήτης, 7 χλμ. νότια της Κισάμου, ναυτικό και εμπορικό κέντρο της περιοχής. Μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση της Κρήτης (το 69 π.Χ.) η Κίσαμος εγνώρισε μεγάλη οικονομική και οικιστική ανάπτυξη. 

Ο Πλίνιος (4,12,59) την τοποθετεί κοντά στην Πέργαμο και την Κυδωνία, ενώ ο Ιεροκλής (Συνέκδ. 14) μεταξύ Κυδωνίας και Καντάνου. Η «Κίσαμος πόλις», όπως την αναφέρει ο Πτολεμαίος (3,17,8), βρίσκεται στο σημερινό κόλπο της Κισάμου, στα σωζόμενα ερείπια κοντά στο Καστέλι (βενετσιάνικο φρούριο). 

Αν και βρισκόταν κοντά στη μεγάλη πόλη Πολυρρηνία της οποίας ήταν επίνειο, λειτούργησε ως αυτόνομη κοινότητα και έκοψε δικά της νομίσματα. Τα νομίσματά της απεικόνιζαν στη μια πλευρά κεφαλή του Ερμή με πέτασο και στην άλλη δελφίνι και τα γράμματα ΚΣ/ΙΩ.

Στη θέση της σημερινής Κισάμμου βρίσκονταν η ελληνορωμαϊκή πόλη Κίσαμος και το βενετσιάνικο Καστέλι Κισάμου (Castel Chissamos). Η οικονομική ανάπτυξη της περιοχής βασίζεται περισσότερο στο κρασί που παράγει, το διάσημο κρασί της Κισάμου (κύρια ποικιλία αμπελιού το ρωμαίικο), στο λάδι και στην παραγωγή λοιπών αγροτικών προϊόντων, καθώς επίσης και στην τουριστική της υποδομή. 

Έτσι η μικρή πόλη έχει μετατραπεί σε πολυσύχναστο τουριστικό θέρετρο. Από το Καστέλι Κισάμου μπορεί κανείς να επισκεφτεί τα ενδιαφέροντα αρχαιολογικά σημεία της Πολυρρηνίας και της Φαλάσαρνας, το εντυπωσιακό φαράγγι στα Τοπόλια, τα νησιά ήμερη και άγρια Γραμβούσα και τη Λιμνοθάλασσα του Μπάλου

Στο δυτικότερο άκρον της Κρήτης, την όμορφη Πόλη της Κισάμου που βρίσκεται ανάμεσα στα ακρωτήρια Γραμβούσας και Σπάθας (Ειρήνης), βρέχεται από τον κόλπο Κισάμο και είναι κτισμένη πάνω στα ερείπια της αρχαίας ομώνυμης Πόλης (Κίσαμος) που ήκμασε κυρίως κατά τους Ρωμαϊκούς χρόνους και στην δύναμη της Ιεράς Μητροπόλεως Κισάμου και Σελίνου ευρίσκεται η ιστορική Ενορία Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και Αγίου Σπυρίδωνος.

Η Ενορία υπήρχε από τους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού ίσως με άλλη ονομασία, όμως την σημερινή μορφή και ονομασία της πήρε το έτος 1865 τότε που οικοδομήθηκε εκ θεμελίων ο περικαλλής Ενοριακός Ναός της στο όνομα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και του Αγίου Σπυρίδωνος.

Μετά την μεγάλη εξέγερση και παλιγγενεσία του Γένους μας, δηλαδή την επανάσταση του 1821, οι θρησκευτικές ανάγκες των χριστιανών του τόπου θεραπεύονταν σε μικρά Εκκλησάκια που επέζησαν και άντεξαν στην βαρβαρότητα των κατακτητών, όπως του Αγίου Αντωνίου στην θέση «Καμάρα »και του Αγίου Γεωργίου στην θέση «Πύργος ». Ο Ναός των Αρχαγγέλων στην κεντρική πλατεία της Πόλεως είχε μετατραπεί σε μπακάλικο, από ένα Τούρκο, ονομαζόμενο Ζαραούλη, καθώς και ο μικρός Ναός που υπήρχε στην θέση του σημερινού ενοριακού Ναού της Ενορίας, είχε βεβηλωθεί και μετατραπεί σε στάνη.

Ο τότε ιερέας Ιωάννης Δ. Ανουσάκης, ο οποίος μετατέθηκε στην Κίσαμο από τα Μεσόγεια το έτος 1850, με ομάδα χριστιανών ενήργησαν δυναμικά και με βία καταπάτησαν τον Ναό ( στάνη ) του Τούρκου. Εκείνος δημιούργησε επεισόδιο πυροβολώντας ανεπιτυχώς κατ’ αυτών. Έκτοτε ο Ναός παρέμεινε στα χέρια των χριστιανών, ο οποίος με πρωτοβουλία του τότε Επισκόπου κυρού Παναρέτου και την συνδρομή του Προέδρου της Κισάμου Δαρατσιανού και των κατοίκων γκρεμίστηκε για να κτιστεί ο σημερινός ιστορικός Ναός της Ενορίας.

Ο Γερμανός περιηγητής Λίχερ σημειώνει « περιοδεύοντας στην Κρήτη τον Μάιο του έτους 1865 συνάντησα στην Κίσαμο την οικοδομή περικαλέστατου Ορθόδοξου Χριστιανικού Ναού. Με εξέπληξε η μεγάλη προθυμία και επιμονή των κατοίκων για την σύντομη περάτωση του ».

Ο Ναός περατώθηκε σε τρία χρόνια από τον έμπειρο αρχιτεχνίτη Ιωάννη Καλόρουμο εξ Ακρωτηρίου Χανίων και δόθηκε στην λατρεία των πιστών. Είναι κατασκευασμένος από πέτρα, ασβέστη και ειδικό Σαντορινιό χώμα, υλικά που αντέχουν στην φθορά του χρόνου, και διατηρούν το οικοδόμημα άφθαρτο και αιώνιο.

Το έτος 1911 κατασκευάσθηκε στην δυτική πλευρά του ο γυναικωνίτης καθώς και το θαυμάσιο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο « καμπαναριό του» στο οποίο βρίσκονται οι πέντε καμπάνες του. Η μεσαία και μεγαλύτερη της οποίας ο ήχος ακούγεται απ’ όλη την Πόλη αλλά και τα τριγύρω χωριά, ζυγίζει ένα τόνο, είναι αφιέρωμα του Γεωργίου Χουδαλάκη και κατασκευάστηκε στη Ρωσία. Ο Ναός είναι ρυθμού τρίκλιτου βασιλικού και η οροφή του στηρίζεται σε τέσσερις μαρμάρινες κολώνες, λείψανα αρχαίου ρωμαϊκού θεάτρου της Κισάμου.

Ο Ναός από την οικοδόμησή του και για εκατόν είκοσι χρόνια υπήρξε ο Μητροπολιτικός της Κισάμου και γνώρισε δόξα και μεγαλείο, αλλά και τον απόλυτο σεβασμό και την αγάπη του πληρώματός του.

Στον θρόνο του ενθρονίστηκαν Επίσκοποι και Μητροπολίτες και από τον άμβωνά του δόκιμοι σπορείς, έσπειραν τον θείο σπόρο στις ψυχές του ποιμνίου του. Κάτω από τους θόλους του, βαπτίστηκαν οι πλείστοι των κατοίκων του τόπου και σφράγισαν τον όρκο της αγάπης τους με τα ιερά δεσμά του γάμου. Χρόνια και χρόνια τον λειτουργούν ευσεβείς παπάδες και Δεσποτάδες και ψάλλουν στα ψαλτήρια του ψαλτάδες και αναγνωστάδες.

Χρόνια και χρόνια ευσεβείς χριστιανές ανάβουν το καντήλι του, άρχοντες και διανοούμενοι προσκυνούν το Εικόνισμά του και οι απλοί άνθρωποι βλέπουν τα σημεία της χάρης του και τα διηγούνται στις επόμενες γενεές.

Ο Ναός και ο Άγιος του ήταν και παραμένει ο πολιούχος και ο προστάτης της Κισάμου και η Ενορία μας μια από της τέσσερεις Ενορίες της Πόλεως. Καλύπτει την βόρεια πλευρά της και είναι η δεύτερη στην τάξη της Ιεράς Μητροπόλεώς μας.

ΚΕΙΜΕΝΑ - ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ