Η Οικία Τσαχάκη Στην Πόλη Του Ηρακλείου

 Είναι ένα από τα ομορφότερα κτίρια της πόλης που διασώζονται. Σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Δημήτρη Κυριακό ο οποίος φαίνεται ότι έχει επηρρεαστεί σημαντικά από τις αρχιτεκτονικές λύσεις του Ε. Τσιλλερ. Στην οικία Τσαχάκη είναι εμφανείς σημαντικές ομοιότητες με το περίφημο μέγαρο Σταθάτου, έργο του Ε. Τσίλλερ που βρίσκεται στη γωνία της λεωφ. Βασιλίσσης Σοφίας με την οδό Ριζάρη, στην Αθήνα.

Η κατοικία εγκαινιάστηκε στις 25 Απριλίου του 1912, όπως μαρτυρείται από σχετική επιγραφή που είναι χαραγμένη στη δευτερεύουσα σιδερένια αυλόθυρά της.

Ιδιοκτήτες του σπιτιού ήταν ο Μιχάλης και η Μαρία Τσαχάκη, γνωστοί έμποροι της εποχής που διατηρούσαν κατάστημα στη Λ. Καλοκαιρινού. Εκεί γεννήθηκαν και τα τέσσερα παιδιά τους 3 αγόρια και 1 κορίτσι. Το 1946, αμέσως μόλις φύγανε οι Γερμανοί το μεγαλύτερο από τα 3 αγόρια της οικογένειας ο Γιώργος Τσαχάκης παντρεύεται και μένει μαζί με τη γυναίκα του Ειρήνη και τους γονείς του στο αρχοντικό της οδού Θεσσαλονίκης.

Το σπίτι αυτό είναι από τα κομψότερα δείγματα του όψιμου «ρομαντικού» Νεοκλασικισμού. Κτίστηκε την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα από τον αρχιτέκτονα Δ. Κυριακό. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η αρχιτεκτονική λύση με την οποία διαμορφώθηκαν οι όψεις του κτιρίου οι οποίες εγγράφονται, με ημικυκλική απότμηση, στη γωνία που δημιουργούν οι δρόμοι. Αξιόλογες είναι επίσης και οι υπόλοιπες αρχιτεκτονικές και μορφολογικές επιλογές: ο ημικυκλικός εξώστης υποβαστάζεται από δωρικούς κίονες, οι όψεις ορίζονται με πεσσούς και παραστάδες, αετώματα, κόγχες και πήλινα διακοσμητικά στοιχεία συνθέτουν ένα άρτιο, αισθητικά, αποτέλεσμα.

Η κ. Ειρήνη Τσαχάκη,  (η πρώτη γυναίκα δικηγόρος στο Ηράκλειο) θυμάται: "Ημουν νέα κοπέλα όταν ο Γιώργος μΥ έφερε να μείνω σε αυτό το υπέροχο σπίτι: Ηταν λίγο μετά που φύγανε οι γερμανοί. Οσο ήταν εδώ, οι γερμανοί είχαν καταλάβει το οίκημα και το χρησιμοποιούσαν για γραφεία.

Το "ρημάξανε" κυριολεκτικά.

Μετά που τέλειωσε ο πόλεμος αναγκαστήκαμε να το επιδιορθώσουμε. Και αρχίσαμε από τα πατώματα όπου η κατάσταση ήταν απερίγραπτη".

Το κτίριο είναι λιθόκτιστο, διώροφο και στεγάζεται με ξύλινη κεραμοσκεπή στέγη. Η μορφολόγηση των όψεων του έχει γίνει με τη χρήση αυστηρών αξόνων συμμετρίας. Ολως ιδιαίτερη σημασία δίδεται στη διαμόρφωση του γωνιακού τμήματος: δημιουργείται πολυγωνική απότμηση με μικρό αύλειο χώρο εμπρός απΥ αυτήν.

Εδώ τοποθετείται και η κεντρική είσοδος η οποία ανοίγεται κάτω από εξώστη με ημικυκλική κάτοψη. Αξιόλογες είναι επίσης και οι υπόλοιπες αρχιτεκτονικές και μορφολογικές επιλογές: ο ημικύκλιος εξώστης υποβαστάζεται από δωρικούς κίονες, οι γωνίες στις όψεις ορίζονται με πεσσούς και τονίζεται ιδιαίτερα η στέψη του κτίσματος. Πλήθος διακοσμητικών στοιχείων όπως παραστάδες, αετώματα, κόγχες και κεραμοπλαστικές κατασκευές συνθέτουν ένα άρτιο αισθητικά αποτέλεσμα.

Οι οροφές μάλιστα ορισμένων εσωτερικών χώρων έχουν διακοσμηθεί με οροφογραφίες.

Αυτό το σπίτι είναι από τα διατηρητέα το καλύτερο. "Τότε χτίζανε γερά σπίτια, όχι όπως τώρα", λέει η κ. Ειρήνη Τσαχάκη.

Το αρχοντικό της οδού Θεσσαλονίκης κάποτε γνώρισε μεγάλες δόξες. Σήμερα ο χρόνος έχει αφήσει τα σημάδια του. Κομμάτια του μπαλκονιού καταρρέουν, πράγμα επικίνδυνο για τους περαστικούς. "Κανένας δεν ενδιαφέρεται για τα διατηρητέα πια. Ούτε η Πολιτεία, ούτε το Υπουργείο Πολιτισμού, κανένας", παραπονιέται η κ. Ειρήνη. "Εμείς ό,τι κάνουμε. Αύριο μάλιστα έρχονται μάστορες να επισκευάσουν το μπαλκόνι".

Το αρχοντικό της οδού Θεσσαλονίκης 11 ανήκει πλέον στα 2 εγγόνια της Ειρήνης Τσαχάκη ενώ την επικαρπία έχει η μονάκριβη κόρη της η Μαρία