Το χωριό Βρύσσες του Δήμου Αγίου Νικολάου

Το χωριό Βρύσες Μεραμπέλου είναι από τα ηρωικότερα και μαγευτικότερα χωριά της Επαρχίας Μεραμπέλου. 

Σε υψόμετρο 400μ. απέχει 3 χλμ. απ' τη Νεάπολη. Γαντζωμένο καθώς είναι στη βόρεια πλαγιά του βουνού Καβαλαρά, είναι κυριολεκτι­κά κρυμένο μέσα στον πράσινο χώρο με ανοικτό ορίζοντα και αποτελεί το μόνιμο φύλακα και βιγλάτορα όλης της περιοχής. 

Το κλίμα του είναι ξηρό και υγιεινό. Μέσα από το χωριό περνά ο επαρχιακός δρόμος που συνδέει τη Νεάπολη με το Οροπέδιο Λασιθίου.

Τα αρχαιολογικά ευρήματα που προέρχονται από τις Βρύσες βρίσκο­νται στα Μουσεία Ηρακλείου και Αγίου Νικολάου και μαρτυρούν πως πρώτοι οι Μινωίτες σκαρφάλωσαν πάνω από το σημερινό χωριό στο ύψωμα του Προφήτη Ηλία, για να ξεφύγουν την Δωρική σφαγή και καταστροφή. 

Το πιθανό όνομα του αρχαίου χωριού κατά τον Εμμ. Παπαδο γιάννη ήταν "Καραγίνα". Το Μουσείο Αγίου Νικολάου φιλοξενεί την κεφαλή ενός αξιόλογου ειδωλίου και δυο μικροσκοπικά πυξίδια, μάλλον υπομινωικών χρόνων.

Στις 7 Αυγούστου ημέρα Δευτέρα του 1867 έγινε σημαντική μάχη των επαναστατικών δυνάμεων κατά του Ομέρ Πασά που πέρασε στην ιστορία ως μάχη των Βρυσών. Στις Βρύσες σκοτώθηκαν, από τον Καπετάν Καζάνη, ο Σχιζόραχος με τη συμμορία του  την ώρα που διασκέδαζαν. 

Ο Κριτοβουλίδης τον ονομάζει "Σκυλόραχο" για τα απάνθρωπα και ανήθικα κακουργήματα του. Εντυπωσιακή είναι η Βρύση (1887) του χωριού με τη θαυμάσια επιγραφή της. 

Δυτικά της Βρύσης βρίσκεται ο Αφέντης Χριστός, ναός του 1863. με σπουδαία αρχιτεκτονική και εντυπωσιακές καμάρες. Τα τέμπλα με την πληθωρική διακόσμηση (η Άμπελος, ελισσόμενοι βλαστοί με φύλλα, άνθη, κλαδιά και καρπούς, παραστάσεις ζώων, πτηνών, δρακόντων κ.λπ.) είναι εξαιρετικά δείγματα της ξυλογλυπτικής τέχνης. 

Ανατολικά του χωριού, περικυκλωμένο από βράχια, ανάμεσα στο μαγευτικό πρά­σινο, το γραφικό εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, δεσπόζει ολόκληρης της κοιλάδας του Επάνω Μεραμπέλου. 

ΠΗΓΗ - ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ

ΦΩΤ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ.