Σαν σήμερα 17 Αυγούστου οι 27 εκτελέσεις ανδρών, κατοίκων του Σοκαρά,

 

Ο Σοκαράς (παλαιότερη γραφή Σωκαράς) είναι χωριό και ομώνυμο Δημοτικό διαμέρισμα του δήμου Γόρτυνας στην επαρχία Μονοφατσίου του νομού Ηρακλείου. Η απόστασή του από το Ηράκλειο είναι 49,7 χλμ.

 Η πρόσβαση είναι εφικτή μέσω διακλάδωσης από το Ασήμι. Οι κάτοικοι του χωριού είναι γεωργοί και παράγονται λάδι, σταφίδα Ανάμεσα στα άλλα λειτουργούν νηπιαγωγείο και Δημοτικό σχολείο, στο οποίο πρόσφατα έχει διοριστεί ως αναπληρωτής ο εκπαιδευτικός Χρήστος Κούσλης . 

Στον οικισμό βρίσκονται οι εκκλησίες του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Αντωνίου, του Αγίου Ιωάννη με τοιχογραφίες, των Αγίων Δέκα, καθώς επίσης και εξωκλήσια (Προφήτης Ηλίας, Χριστός, Αγία Αναστασία και Άγιος Νεκτάριος). Πολιούχος του χωριού είναι ο Άγιος Γεωργίος, που εορτάζει στις 3 Νοεμβρίου. 

Στο Βελούλι , ακατοίκητο σήμερα, βρίσκεται η Παναγία η Βελουλιανή, βυζαντινός ναός. Στα ανατολικά του χωριού πάνω σε μια κρόπολη, βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος Βακιότες.  

Με 889 κατοίκους συνολικά, το Δημοτικό διαμέρισμα Σοκαρά απαρτίζουν οι εξής οικισμοί:

• ο Σοκαράς [ 558 ] , έδρα.
• τα Φαραγγιανα
• το Αποΐνι [ 212 ] , σε υψόμετρο 320 μ. βρίσκεται νοτιοανατολικά του Σοκαρά και στα βόρεια του Ασημίου. Λειτουργεί Δημοτικό σχολείο.
• το Βελούλι [ 4 ] , σε υψόμετρο 380μ.
• τα Μετόχια Σοκαρά [ 115 ]

• Ο πληθυσμός που αναφέρεται προέρχεται από την απογραφή του 2001

Ο οικισμός αναφέρεται σε συμβόλαιο του 1271 και στις ενετικές απογραφές του 16ου αιώνα με το όνομα Socará και με 84 κατοίκους το 1583. Κατά την Τουρκοκρατία ήταν τουρκοχώρι, με 38 τουρκικές οικογένειες το 1834 και 393 άτομα το 1881. Το όνομα προέρχεται από το βυζαντινό επώνυμο Σωκαράς, που σημαίνει αυτός που πλέκει σχοινιά.

Κατά την Κατοχή, το χωριό καταστράφηκε από τους Ναζί και έγιναν 27 εκτελέσεις ανδρών, κατοίκων του Σοκαρά, στη θέση Σπηλιάρα στις 17 Αυγούστου του 1944. 

Τα οστά τους φυλάσσονται στο ναό των Αγίων Δέκα, ο οποίος κτίστηκε με συνδρομή των συζύγων και συγγενών των θυμάτων.

Ετσι όλοι μαζί οδηγήθηκαν από τον βάρβαρο κατακτητή στο στάδιο του τελευταίου αγώνα, στο τότε ανώνυμο μέρος, τη «ΣΠΗΛΙΑΡΑ», με αξιοπρέπεια και έξαρση, με σεμνότητα και εθνική υπερηφάνεια, για να ακουμπήσουν την ιστορία. Στήθηκαν μπροστά στα πολυβόλα, χωρίς δίκη, χωρίς απολογία.

1. Ο Γεώργιος Χαλκιαδάκης του Μιχαήλ.

2. Ο Εμμανουήλ Χαλκιαδάκης του Γεωργίου.

3. Ο . Αστρινός Χαλκιαδάκης του Γεωργίου.

4. Ο Ιωάννης Χαλκιαδάκης του Γεωργίου.

5. Ο Δημήτριος Χαλκιαδάκης του Γεωργίου.

6. Ο Ελευθέριος Χαλκιαδάκης του Γεωργίου.

7. Ο Γεώργιος Ορφανός του Νικολάου.

8. Ο Παντελής Ορφανός του Νικολάου.

9. Ο Αντώνιος Ορφανός του Νικολάου.

10. Ο Ελευθέριος Ορφανός του Νικολάου.

11. Ο Στυλιανός Γυπαράκης του Ιωάννου.

12. Ο Νικόλαος Γυπαράκης του Στυλιανού.

13. Ο Εμμανουήλ Γυπαράκης του Στυλιανού.

14. Ο Ιωάννης Γυπαράκης του Αριστείδη.

15. Ο Χαράλαμπος Παχιαδάκης του Βασιλείου.

16. Ο Γεώργιος Γιαννουλάκης του Μιχαήλ.

17. Ο Βασίλειος Γιαννουλάκης του Μιχαήλ.

18. Ο Ευθύμιος Γιαννουλάκης του Μιχαήλ.

19. Ο Βασίλειος Γιαννουλάκης του Γεωργίου

2Ο. Ο Γεώργιος Κυριακάκης του Μιχαήλ .

21. Ο Νικόλαος Κυριακάκης του Μιχαήλ.

22. Ο Γεώργιος Κωστάκης του Ιωσήφ.

23. Ο Νικόλαος Κωστάκης του Ιωσήφ.

24. Ο Νικόλαος Μπιμπάκης του Ιωάννου.

25. Ο Ιωάννης Σταματάκης του Γεωργίου.

26. Ο Ιωάννης Κουτεντάκης του Νικολάου και

27. Ο Δημήτρης Σαρρής του Βασιλείου.

Μέχρι το 1998 ήταν κοινότητα. 

Σε αυτήν υπάγονταν και οι οικισμοί Αποΐνι, Φαραγγιανά (ακατοίκητα, αναφέρονται τελευταία φορά στην απογραφή του 1961 με 219 κατοίκους και σε υψόμετρο 370 μ.) και Βελούλι. Τα χωριά αυτά αναφέρονται επίσης στις ενετικές απογραφές.

 Το Appoini  είχε 238 κατοίκους το 1583 και ήταν μεγάλος οικισμός, ενώ κατά την Τουρκοκρατία κατοικούσαν 5 τουρκικές οικογένειες το 1834 και 85 άτομα το 1881. Τα Φαραγγιανά αναφέρονται το 1583 Farangianá με 125 κατοίκους και το Βελούλι στον Καστροφύλακα με 100 κατοίκους και στον Μπασιλικάτα Velugli το 1630. Το 1957, χωρικοί από το Αποϊνι βρήκαν στον οικισμό Βελούλι θησαυρό αρχαίων νομισμάτων, χωρίς όμως να γίνει γνωστό τι απέγιναν.

ΠΗΓΗ - ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΝΝΑΡΑΚΗΣ