20 Μαίου 1941 Η Επιχείρηση Κατάληψης Του Αεροδρομίου Στο Μάλεμε

 Στις 6.30 π.μ. της 20ής Μαΐου 1941 σμήνη αεροσκαφών βομβαρδισμού και διώξεως του 8ου Γερμανικού Σώματος Αεροπορίας κατέκλυσαν τον εναέριο χώρο των περιοχών Μάλεμε – Αγιάς και Χανίων – Σούδας. Επακολούθησε σφοδρός βομβαρδισμός και πολυβολισμοί, κυρίως εναντίον των θέσεων του πυροβολικού και των αμυνόμενων γύρω από το αεροδρόμιο Μάλεμε καθώς και κατά της πόλεως των Χανίων.

Το σχέδιο επιχειρήσεων, με τη συνθηματική ονομασία “Ερμής” σε γενικές γραμμές προέβλεπε: Απόκτηση αεροπορικής υπεροχής και διατήρηση αυτής. Χρησιμοποίηση τμημάτων αλεξιπτωτιστών κι ανεμοπλάνων για την κατάληψη των αεροδρομίων Κρήτης με κύρια προσπάθεια στο Μάλεμε. Μετά την κατάληψη των αεροδρομίων, αεραπόβαση μονάδων Ορεινών Κυνηγών για την ολοκλήρωση της κατάληψης της νήσου. Ενίσχυση των δυνάμεων Μάλεμε με μονάδες που θα μεταφέρονταν με πλωτά μέσα στις πλησιέστερες ακτές.

Κατά τις 7.30 π.μ., ενώ τα μαχητικά αεροσκάφη αποχωρούσαν, σμήνη από μεταφορικά αεροσκάφη “Γιούγκερ 52” και ανεμοπλάνα, που ρυμουλκούνταν ανά 2 ή ανά 3, κατέκλυσαν τον εναέριο χώρο του τομέα της 2ης Νεοζηλανδικής Μεραρχίας και άρχισε η κατά κύματα ρίψη των αλεξιπτωτιστών καθώς και η προσγείωση των ανεμοπλάνων. Ταυτόχρονα άρχισε να εκδηλώνεται και η άμυνα των βρετανοελληνικών τμημάτων. Τα αντιαεροπορικά πυροβόλα προσέβαλαν τα μεταφορικά αεροσκάφη και τα ανεμοπλάνα, ενώ οι μονάδες πεζικού προσέβαλαν με δραστικά πυρά τους αλεξιπτωτιστές, τόσο στον αέρα όσο και στο έδαφος.

Κατά του αεροδρομίου Μάλεμε (ζώνη 5ης Νεοζηλανδικής Ταξιαρχίας) ενήργησε η Δυτική Ομάδα “Κομήτης”, δηλαδή το Σύνταγμα Εφόδου Αλεξιπτωτιστών του υποστράτηγου Μάιντλ μείον 2 λόχοι (1ος και 2ος Λόχος του 1 Τάγματος). Η προσγείωση της Ομάδας άρχισε στις 8.15 π.μ.  και τελείωσε στις 9.15 π.μ. χρησιμοποιώντας αλεξίπτωτα και περισσότερα από 50 ανεμοπλάνα.

Το 1ο Τάγμα (μείον ο 1ος και 2ος Λόχος), με την ονομασία Απόσπασμα Ταγματάρχη Κοχ, προσγειώθηκε στις εκβολές του Ταυρωνίτη ποταμού και ανατολικά του χωριού Βλαχερωνίτισσα με αποστολή να εξουδετερώσει τα εκεί αντιαεροπορικά μέσα και να καταλάβει το ύψωμα 107.

Τo 2o Tάγμα προσγειώθηκε στην περιοχή Ραπανιανών, ως εφεδρεία. Το 3ο Τάγμα (μείον ο 9ος Λόχος) προσγειώθηκε νοτιοανατολικά του χωριού Μάλεμε, με αποστολή να απομονώσει από τα ανατολικά το αεροδρόμιο Μάλεμε και να συνδεθεί με την Κεντρική Ομάδα “Αρης”, η οποία θα ενεργούσε προς Χανιά και το Ρέθυμνο. Το 4ο Τάγμα (μείον ο 16ος Λόχος) προσγειώθηκε μεταξύ του 2ου Τάγματος και της δυτικής όχθης του Ταυρωνίτη ως εφεδρεία. Επίσης στην ίδια περιοχή προσγειώθηκε και επιτελείο του επίλεκτου Συντάγματος Εφόδου.

Ο 9ος Λόχος του 3ου Τάγματος (Απόσπασμα Μπράουν) προσγειώθηκε νότια της γέφυρας του Ταυρωνίτη, με αποστολή να την καταλάβει και να εξασφαλίσει την κατοχή της.

Ο 16ος Λόχος του 4ου Τάγματος προσγειώθηκε στην περιοχή του χωριού Συρίλι, με αποστολή να ενεργήσει προς τα βόρεια και να υποβοηθήσει την ενέργεια του Αποσπάσματος Κοχ προς το ύψωμα 107, το οποίο ήλεγχε το αεροδρόμιο. Στις 9.30 π.μ. προσγειώθηκε στην περιοχή δυτικά του Ταυρωνίτη και ο διοικητής του Συντάγματος Εφόδου υποστράτηγος Μάιντλ, ο οποίος διαπίστωσε ότι: Το Απόσπασμα Μπράουν είχε ήδη καταλάβει τη γέφυρα και είχε σχηματίσει σφήνα στο μέτωπο του αντιπάλου.

Το απόσπασμα Κοχ δεν μπόρεσε να καταλάβει το ύψωμα 107. Το 3ο Τάγμα σχεδόν είχε διαλυθεί.

Ο υποστράτηγος Μάιντλ αποφάσισε να επιτεθεί με τα τμήματα του 2ου και του 4ου Τάγματος για να καταλάβει το ύψωμα 107. Η επίθεση εκδηλώθηκε από δύο κατευθύνσεις. Από τα δυτικά, διά μέσου της γέφυρας Ταυρωνίτη και από τα νότια προς την κατεύθυνση του χωριού Βλαχερωνίτισσα. Επακολούθησε σκληρός αγώνας και μέχρι το απόγευμα οι Γερμανοί κατόρθωσαν να προωθηθούν και να πλησιάσουν το ύψωμα 107 από τα βορειοδυτικά και νότια σε απόσταση 1.000 μέτρων περίπου, ενώ τμήματα του αποσπάσματος Μπράουν κατέλαβαν διάφορες θέσεις μέσα στην περιοχή του αεροδρομίου.

Ο διοικητής του 22ου Νεοζηλανδικού Τάγματος ζήτησε στις 5 μ.μ. από την 5η Νεοζηλανδική Ταξιαρχία να επέμβει αυτή, ενεργώντας αντεπίθεση με το 23ο Τάγμα. Η Ταξιαρχία απάντησε ότι το 23ο Νεοζηλανδικό Τάγμα είχε ήδη εμπλακεί σε μάχη στη ζώνη του και δεν ήταν δυνατή η επέμβαση.

Υστερα απ’ αυτό ο διοικητής του 22ου Νεοζηλανδικού Τάγματος αντεπιτέθηκε στις 5.15 μ.μ. με μία διμοιρία Πεζικού και 2 άρματα μάχης, απέτυχε και τα άρματα κατεστράφησαν. Στις 10 μ.μ. έφτασε ένας λόχος του 23ου Νεοζηλανδικού Τάγματος, ο οποίος διατάχθηκε να εγκατασταθεί αμυντικά στο ύψωμα 107. Παρότι οι Γερμανοί του προξένησαν πολλές απώλειες η εγκατάσταση πραγματοποιήθηκε.

Οι απώλειες των Γερμανών ήταν σοβαρές. Εχασαν ολόκληρο σχεδόν το 3ο Τάγμα, ενώ φονεύθησαν οι διοικητές των 1ου και 3ου Ταγμάτων. Ο ίδιος ο υποστράτηγος Μάιντλ είχε τραυματιστεί. Οι Γερμανοί στερούνταν παραπέρα επιθετικής ικανότητας. Το 22ο Νεοζηλανδικό Τάγμα διατηρούσε το ύψωμα 107, αλλά ήταν αμφίβολο κατά πόσο θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μία νέα γερμανική επίθεση. Το μεγαλύτερο μέρος των πολυβόλων και πυροβόλων του είχαν απωλεστεί ή καταστραφεί.

Ο διοικητής του 22ου Νεοζηλανδικού Τάγματος αποφάσισε να συμπτυχθεί σε νέες θέσεις μεταξύ των 21ου και 23ου Νεοζηλανδικών Ταγμάτων, τα οποία διατηρούσαν σταθερά τις θέσεις τους. Η 5η Νεοζηλανδική Ταξιαρχία, στην οποία αναφέρθηκε από τις 9.30 μ.μ. η απόφαση του Τάγματος για σύμπτυξη, δεν την απαγόρευσε, αλλά ούτε και ενημέρωσε σχετικά τη Μεραρχία ή τη Διοίκηση των Δυνάμεων Κρήτης. Η σύμπτυξη άρχισε τα μεσάνυχτα και ολοκληρώθηκε μέσα στη νύχτα. Ολα τα πυροβόλα που βρίσκονταν στη ζώνη του Τάγματος και το υλικό 2 διμοιριών πολυβόλων εγκαταλείφθηκαν επί τόπου. Ετσι το ύψωμα 107 και το αεροδρόμιο Μάλεμε εγκαταλείφθηκαν στη διάθεση των Γερμανών.

Στις 8 π.μ. της 21/5/1941 σμήνη μεταφορικών αεροσκαφών έριξαν δυτικά του Ταυρωνίτη έναν λόχο αλεξιπτωτιστών και ενάμιση λόχο του Αντιαρματικού Τάγματος της 7ης Μεραρχίας Αλεξιπτωτιστών. Προσγειώθηκε και ο συνταγματάρχης Ράμκε, αντικαταστάτης του υποστράτηγου Μάιντλ που είχε τραυματιστεί. Ταυτόχρονα προσγειώθηκαν κοντά στις θέσεις του 28ου Νεοζηλανδικού Τάγματος και οι 2 λόχοι του 2ου Τάγματος του 2ου Συντάγματος Αλεξιπτωτιστών.

Ο συνταγματάρχης Ράμκε διέταξε την κατάληψη του υψώματος 107 και την εξουδετέρωση των πυροβόλων που έβαλαν κατά του αεροδρομίου. Ομως γύρω στις 3 π.μ. τα ξημερώματα άνδρες του 2ου Τάγματος Αλεξιπτωτιστών είχαν καταλάβει το ύψωμα 107 χωρίς να συναντήσουν καμία αντίσταση.

Στα χέρια των αλεξιπτωτιστών έπεσαν έτσι 2 βαρέα αντιαεροπορικά πυροβόλα καθώς και πυρομαχικά.

Αυτός ήταν ο πρώτος βαρύς οπλισμός που πέρασε στην κατοχή τους και τον χρησιμοποίησαν τις πρωινές ώρες για να πλήξουν τις αμυντικές θέσεις των Νεοζηλανδών πλησίον του Μάλεμε!

Το γεγονός ότι το ύψωμα 107 εκκενώθηκε από τους Νεοζηλανδούς και καταλήφθηκε από τους Γερμανούς αμαχητί είχε σφραγίσει την τύχη του αεροδρομίου του Μάλεμε. Τα τμήματα των αλεξιπτωτιστών που ήταν στα δυτικά του Ταυρωνίτη ποταμού κινήθηκαν αργά και κατέλαβαν μέχρι τις μεσημβρινές ώρες της 21ης Μαΐου το αεροδρόμιο και ως τις 4 μ.μ. το χωριό Μάλεμε.

Από τις 4 μ.μ. της 21ης Μαΐου άρχισαν να προσγειώνονται στο αεροδρόμιο μονάδες της 5ης Ορεινής Μεραρχίας κυνηγών. Μέχρι τις 5 μ.μ. είχε συμπληρωθεί η αποβίβαση του 2/100 Τάγματος Ορεινών Κυνηγών. Με τα τελευταία τμήματα του Τάγματος αποβιβάστηκε και ο διοικητής του 100ου Συντάγματος Ορεινών Κυνηγών, συνταγματάρχης Ουτς μαζί με το επιτελείο του.

Στις 3.30 π.μ. τα ξημερώματα της 22ας Μαΐου 1941 το 20ο και 28ο Νεοζηλανδικό Τάγμα αντεπιτέθηκαν για να ανακαταλάβουν το αεροδρόμιο και το ύψωμα 107 και απέτυχαν. Ετσι το Μάλεμε πρώτα, αλλά και μετά η Κρήτη, κατελήφθησαν από τους εισβολείς.

Τα τμήματα της 5ης Ορεινής Μεραρχίας κατέφθαναν με ρυθμό 12 προσγειώσεων την ώρα! Μόνο το απόγευμα της 22/5/1941 προσγειώθηκαν περισσότερα από 50 αεροπλάνα!!

*γενικός γραμματέας της Επιτροπής για τον εορτασμό “50 χρόνια από τη Μάχη της Κρήτης”

ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ