Οι Σεισμοί Στην Κρήτη Στο Πέρασμα Των Αιώνων

 Η ιστορική μελέτη των σεισμών που έπληξαν την Κρήτη από το 368 π.Χ. μέχρι σήμερα προέρχεται από το βιβλίο «οι σεισμοί της Ελλάδος» των Β. Παπαζάχου και Κ. Παπαζάχου (Θεσ/νίκη 1989). Βασική εργασία για το πρόβλημα του σεισμού στην Κρήτη αποτελεί το άρθρο του φυσικού κ. Ελ. Πλατάκη το οποίο δημοσιεύτηκε στα «κρητικά χρονικά» του 1950.Οι συντομογραφίες που χρησιμοποιούνται στο κείμενο έχουν ως εξής:

Μ = Μέγεθος σεισμού σε κλίμακα Ρίχτερ (R) με πιθανό σφάλμα μικρότερο του 0,4.(Μ) = Μέγεθος σεισμού σε κλίμακα Ρίχτερ (R) με χονδροειδή εκτίμηση

(Ι.ΙΙ.Χ) = Ενταση σεισμού

368 Π.Χ.Μ = (7.7) Κρήτη (Χ)

Κατά τον Dapper η Κρήτη έχει άλλωστε 100 πόλεις από τις οποίες οι περισσότερες καταστράφηκαν από το σεισμό αυτό ενώ κατά τον Πλίνιο, 60 από αυτές τις πόλεις έπαθαν αυτή την καταστροφή. Ο σεισμός έγινε έντονα αισθητός σε μεγάλη έκταση (Σταυράκης 1890, Sieberg 1932 B).

267 π.Χ. Μ = (7.0) Κρήτη (ΙΧ).

Ο σεισμός κατέστρεψε πόλεις της Κρήτης

255 π.Χ. Μ = (6.8) Κρήτη (ΙΧ)

Ο σεισμός ήταν καταστρεπτικός στην Κρήτη.

55 μ.Χ. Μ = (7.2) Κρήτη (Χ)

Ο σεισμός κατέστρεψε πολλές πόλεις της Κρήτης και από την επιδημία που ακολούθησε προκλήθηκαν θάνατοι (Siebert 1932).

66 μ.Χ. – (7.0) Ηράκλειο (Χ)

Ο Γεωργιάδης (1904) τοποθετεί το σεισμό το 62 και παραθέτει αποσπάσματα από το Φυλόστρατο όπου αναφέρεται ότι στο Λεβιναίο ιερό (ναός του Ασκληπιού στη νότια ακτή της Κρήτης που σήμερα λέγεται Κεφάλα), ενώ γινόταν συζήτηση μεταξύ του Απολλωνίου και των ιερέων του Ναού γύρω στο μεσημέρι έγινε σεισμός που συγκλόνισε ολόκληρη την Κρήτη.

Μερικοί άνθρωποι που ήρθαν από την Κυδωνία (νομός Χανίων) ανήγγειλαν ότι κατά το μεσημέρι της ημέρας που έγινε ο σεισμός αναδύθηκε νησί από τη θάλασσα στον πορθμό μεταξύ Θήρας και Κρήτης. Ο Sieberg (1932 B) γράφει ότι ο σεισμός κατέστρεψε την Κνωσό και προκάλεσε σοβαρές βλάβες στη Φαιστό. Εγινε αισθητός σε ολόκληρο το Αρχιπέλαγος.

Ο Πλατάκης (1950) παραθέτει αποσπάσματα από τους Μαλάμα και από Βυζαντινό Λεξικό Σουίδας και από τα οποία προκύπτει ότι κατά το 13ο έτος της Βασιλείας του Κλαύδιου Καίσαρα έπαθε όλη η Κρήτη από θεομηνία. Ανοίχτηκαν έως και τάφοι. Σε έναν από αυτούς τους τάφους βρέθηκε μέσα σε κασιτερένιο κιβώτιο η έκθεση Δίκτυος με ολόκληρη την αλήθεια για τον Τρωικό Πόλεμο.

251 Μ – (7.5) Κνωσός (ΙΧ)

Κατά τον Coronelli στις 9 Ιουλίου του 251 έγινε μεγάλος σεισμός ο οποίος κατέστρεψε μέγα μέρος της Κρήτης. Ανέτρεψε την Κνωσό και πολλές άλλες πόλεις του νησιού (Σταυράκης 1890, Ξανθουδίδης 1952).

439 Μ = (7.6) Κρήτη (Χ)

Από το Μαλάμα προκύπτει ότι ο σεισμός ήταν τρομακτικός και κατέστρεψε όλη σχεδόν τηΝ Κρήτη (Σαθάς 1867).

796 Μ = (7.5) Κρήτη – Γόρτυνα (VIII)

Ο Θεοφάνης αναφέρει ότι έγινε φοβερός σεισμός στην Κρήτη τη νύχτα της 7ης Απριλίου του έτους 796 (Γεωργιάδης 1904). ο Sieberg 1932 Β) γράφει ότι ο Σεισμός προξένησε στην Κρήτη εκτός των άλλων μεγάλες ζημιές στην Γόρτυνα..

Μια βασιλική κατέρρευσε κατά το μεγαλύτερο μέρος της. Στην Αλεξάνδρεια η δόνηση ήταν τόσο ισχυρή ώστε βλάφτηκε ο φάρος της. Εγινε αισθητός και στη Σικελία.

1246 Μ = (6.8) Χανιά (VIII)

Ο σεισμός γκρέμισε τα τείχη της πόλης των Χανίων (Perrey 1848).

1306 Μ = ( (6.5) Hράκλειο (VIII)

Ο σεισμός προξένησε στο Ηράκλειο κατάρρευση πολλών σπιτιών.

1494 1/4 Μ = (7.2) Κρήτη – Ηράκλειο (X)

Από διηγήσεις των περιηγητών της εποχής Olivier και Thenet προκύπτει ότι έγινε το 1490 σεισμός που συγκλόνισε το νησί από ανατολή προς δύση και προξένησε πολύ μεγάλες καταστροφές. Οι δονήσεις συνεχίστηκαν για ένα μήνα.

Σε διήγηση του περιηγητή της εποχής Pietro Casola αναφέρεται ότι ο σεισμός έγινε την 1η Ιουλίου 1494 ημέρα Τρίτη στις 4 το απόγευμα. Ηταν τόσο ισχυρός στο Ηράκλειο ώστε τον έριξε στο έδαφος. Το μοναστήρι του Αγίου Φραγκίσκου στο Ηράκλειο έπαθε σοβαρές βλάβες. Προκλήθηκαν μεγάλες ζημιές ιδιαίτερα στα κωδωνοστάσια εκκλησιών και στα σπίτια. Ο λαός πανικοβλήθηκε.

Στο λιμάνι μεγάλα κύματα προξένησαν τόσο βίαιες συγκρούσεις αγκυροβολημένων πλοίων ώστε αυτά φαινόταν ότι θα γίνουν κομμάτια. Την επομένη 2 Ιουλίου νέες δονήσεις έγιναν αισθητές. Στην κυβέρνηση της πόλης έφθαναν μηνύματα από διάφορα μέρη του νησιού που ανέφεραν ότι ο σεισμός είχε καταστρέψει πολλές περιοχές της Κρήτης. (Πλατάκης 1950 Αντωνόπουλος 1973).

1508 29/5 Μ = (7.2) Ιεράπετρα (Χ)

Σε επιστολή του Δούκα της Κρήτης Ιερώνυμου Δωνάτου, διοικητή του νησιού κατά το χρόνο εκείνο προς το φίλο του Πέτρο Κονταρηνό, σταλμένο στις 15 Ιουλίου του 1508 αναφέρεται ότι προηγήθηκε του σεισμού στις 29 Μαίου 1508 θόρυβος. Ο σεισμός κράτησε 15 με 20 δευτερόλεπτα. Στο Ηράκλειο μόνο 4 ή 5 σπίτια έμειναν κατοικίσιμα.

Τρία ή τέσσερα σπίτια κατέρρευσαν τελείως στα άλλα γκρεμίστηκε το εμπρός ή το πίσω μέρος, γι αυτό οι ανθρωποι κατόρθωσαν να βγουν και έτσι σκοτώθηκαν μόνο 300 άτομα.

Τρεις εκκλησίες κατέρρευσαν και όλα τα καμπαναριά. Τα τείχη έμειναν άθικτα. Τρεις ώρες μετά την ανατολή του ήλιου έγινε και νέα δόνηση αρκετά ασθενέστερη της πρώτης.

Ο σεισμός κατέστρεψε την Ιεράπετρα και τη Σητεία κατά το μεγαλύτερο μέρος. Βλάβες έπαθε η ανατολική Κρήτη. Σείστηκαν έντονα το Ρέθυμνο και τα Χανιά αλλά δεν καταστράφηκαν. Ο σεισμός έγινε αισθητός μέχρι την Εύβοια και την Φρυγία. Η πόλη της Ιεράπετρας που ανατράπηκε δεν ξαναχτίστηκε αλλά χτίστηκε στη θέση της ένα χωριό με ένα μικρό κάστρο. Υπέφεραν επίσης η Πάρος και η Νάξος.

Σε ενθύμιση καλόγερου μοναστηριού της Κύπρου αναφέρεται ότι έγινε δύο δονήσεις αισθητές στην Κύπρο χωρίς βλάβες από τις οποίες η δεύτερη ήταν η ισχυρότερη (Cayeux 1904 Μαραβελάκης 1938, Schreiner 1975).

1595 26/11 Μ = (6.8) Κρήτη (IX)

Ο σφοδρός σεισμός προκάλεσε ζημιές και καταστροφές (Κριάρης 1930, Schreiner 1975). Σε κώδικα του Αγ. Νικολάου Ανδρου αναφέρεται ότι έγινε μεγάλος σεισμός στις 16 Νοεμβρίου 1595 (Μαραβελάκις 1938).

1612 8/11 Μ = (7.0) Ηράκλειο (VIII)

Ο σεισμός ανέτρεψε μεγάλο αριθμό οικοδομών στο Ηράκλειο και στο λιμάνι βυθίστηκαν πολλά πλοία.

Οι δονήσεις έγιναν αισθητές σε πολλά μέρη της Μεσογείου (Perrey 1848, Mallet 1854)

1655 Ιανουάριος Μ = (6.7) Ηράκλειο (VIII)

Ο σεισμός κατέστρεψε σπίτια στο Ηράκλειο κι έγινε αισθητός και στη Ζάκυνθο (Siebra 1932 B/ 1681 10/1 Μ = (7.0) Ηράκλειο (IX)

Για τρεις ημέρες σεισμοί συγκλόνισαν το νησί της Κρήτης και καταστραφηκε το ένα τρίτο της πόλης του Ηρακλείου. Στα Χανιά έγιναν αισθητές δύο δονήσεις από ανατολικά προς τα δυτικά οι οποίες έγιναν αντιληπτές και στα πλοία (Σταυράκης

1890, Sieberg 1932 B)

1780 Οκτώβριος Μ = (7.0) Ιεράπετρα (Χ)

Στις αρχές του Οκτωβρίου έγινε ένας σφοδρός σεισμός του οποίου προηγήθηκαν άλλοι για αρκετό καιρό. Το φρούριο της Ιεράπετρας με την φρουρά του από 300 Τούρκους γκρεμίστηκε (καταβροχθίστηκε).

Με τον ίδιο τρόπο 13 χωριά με τους κατοίκους τους εξαφανίστηκαν. Στα Χανιά ο σεισμός παρουσιάστηκε ως μέτριος. Πολυάριθμοι σεισμοί αλλοι λιγότερο και άλλοι περισσότεροι ισχυροί.

1805 3/7 Μ = (7.2) Χανιά (Χ)

Με την ανατολή του ηλίου 4 ισχυρές σεισμικές δονήσεις έγιναν αισθητές στα Χανιά σε διάστημα 8 λεπτών. Τις μεγαλύτερες βλάβες έπαθαν τα Χανιά και το Ρέθυμνο. Εγιναν αισθητές και στην Σικελία (Perrey, 1848, Mallet 1854). Σε ενθύμηση η οποία αναγράφεται στο πίσω μέρος της σελίδας του βιβλίου του Αρχιεπισκόπου Συμεών του Μακαρίου αναφέρεται ότι το έτος 1805 στις 21 Ιουνίου (παλ. ημερολόγιο) πριν ανατείλει ο ήλιος έγινε μεγάλος σεισμός σε ολόκληρο το νησί της Κρήτης από τον οποίο καταστράφηκαν πολλά σπίτια τζαμιά και επαύλεις στις πόλεις και τα χωριά της.

Η γη εδονείτο συνεχώς νύχτα και μέρα (Σπυριδάκης 1953). Σύμφωνα με πληροφορίες από τον Baratta ο σεισμός έγινε αισθητός και στη Νεάπολη (Karnik 1971).

1810 16/2 Μ = (7.8 Ηράκλειο (IX)

O περιηγητής John Galt σε επιστολή που έγραφε στη Χίο στις 10 Απριλίου αναφέρει ότι από πληροφορίες του ο σεισμός κατέστρεψε το ένα τρίτο των σπιτιών του Ηρακλείου και σκότωσε πολλές χιλιάδες ανθρώπων. Ο σεισμός αυτός είχε προκαλέσει σε αυτόν υπερβολικό τρόμο, όταν βρισκόταν στην Τριπολιτσά, και έγινε αισθητός σε όλα τα μέρη που επισκέφθηκε κατόπιν.

Ο αριθμός των νεκρών υπολογίζεται μεταξύ 2000 και 3.000. Το μοναστήρι του Αγίου Ασωμάτου, ένα βαρύ βενετσιάνικο οικοδόμημα στη νοτιοδυτική πλευρά του όρους Ιδη καταστράφηκε από το σεισμό.

Εγινε έντονα αισθητός στον Μάλτα όπου κράτησε 2 λεπτά και μάλλον έντονα στη Νεάπολη όπου κράτησε ένα λεπτό. Στο Οντάριο (Κάτω Ιταλία) κάτοικοι έμειναν έξω από τα σπίτια τους όλη τη νύχτα από το φόβο. Εγινε επίσης αισθητός στην Τεργέστη στην Αφρική (Βόρεια) και στην Κύπρο. Ο σεισμός αυτός έμεινε στην παράδοση του λαού της Κρήτης για μεγάλο χρονικό διάστημα (Perrey, 1848, Mallet 1854, Σταυράκη 1890, Ξανθουδίδης 1925, Siebert 1932 .α, Μαρεβελάκις 1938).

1815 Δεκέμβριος Μ = (6.7 Ιεράπετρα (ΙΧ)

Ο σεισμός αυτός ήταν σφοδρός στο νότιο και το ανατολικό τμήμα του νησιού της Κρήτης όπου προκάλεσε την καταστροφή ενός μεγάλου τμήματος της πόλης της Ιεράπετρας. Καταστροφές επίσης προκάλεσε στα Βενετσιάνικα κτίσματα της Εθιάς (επαρχία Μονοφατσίου, Μεραμπέλλου)_ και στο μοναστήρι της Ακρωτηριανής (Μονής Τοπλού) Sieberg 1932 a.b.)

1846 28/3 Μ = (7.7 Ηράκλειο (VII)

Ο σεισμός δόνησε ισχυρά ολόκληρη την Κρήτη όπου προκάλεσε πολλές βλάβες αλλα δεν ακούστηκε τίποτα για ανθρώπινα θύματα. Στο Ηράκλειο ρηγματώθησαν πάνω από 100 σπίτια. Σύμφωνα με την μαρτυρία ενός καπετάνιου έγινε τόσο αισθητός στην θάλασσα αλλά δεν παρατηρήθηκε φουσκοθαλασσιά.

Στα Χανιά ήταν ισχυρός και μεγάλης διάρκειας (1 λεπτού) και προκάλεσε ρωγμές σε είκοσι σπίτια και ένας μιναρές έγειρε αλλά η επόμενη κίνηση τον έφερε στη θέση του.

Στη ζάκυνθο η δόνηση κράτησε 50 δευτερόλεπτα. Εγινε αισθητή στη Ρόδο (όπου ακολούθησε μια νέα δόνηση μεγάλης διάρκειας) στη Μυτιλήνη, Σμύρνη, Συρία, Αλεξάνδρεια, Σικελία και Μάλτα (Barbiani 1864, Schmidt 1879, Cayeux 1904).

1856 12/10 Μ = (8.2 Ηράκλειο (IX)

Καταστρεπτικός σεισμός κυρίως στην Κρήτη και Ρόδο. Σε ολόκληρο το νησί της Κρήτης βλάφτηκαν 11.317 σπίτια από τα οποία 6.512 καταστράφηκαν ολοκληρωτικά. Σε αυτά περιλαμβάνονται 48 καταστήματα στο Ηράκλειο τα οποία κάηκαν από την πυρκαγιά που ακολούθησε το σεισμό.

Σκοτώθηκαν στην Κρήτη 538 άτομα και τραυματίσθηκαν 637 μάλλον σοβαρά. Το Ηράκλειο και η γύρω επαρχία του, έπαθαν τις μεγαλύτερες καταστροφές.

Από τα 3.620 σπίτια που είχε η πόλη εκείνη μόνο 18 έμειναν όρθια και κατοικίσιμα. Το μέγαρο του Μουσταφά Πασά φτιαγμένο από ξύλο δεν έπαθε καμμία ζημιά. Γι αυτό χρησιμοποιήθηκε αμέσως για Νοσοκομείο.

Επίσης, ένα μεγάλο μέρος από τα 1314 καταστήματα της πόλης ΄σωθηκε γιατί ήταν ξύλινα και ισόγεια.

Επεσε το Βαρίζ Τζαμί δηλαδή ένας ενετικός πύργος που είχε μετατραπεί σε τουρκικό τέμενος.

Ο αριθμός των νεκρών ήταν μεγάλος σε σχέση με τον αριθμό των τραυματιών γιατί οι βαριές σκεπές των σπιτιών κατά την πτώση τους συνέτριβαν τους κατοίκους. Η πόλη μετατράπηκε σε άμορφο σωρό ερειπίων. Γκρεμίστηκαν σχεδόν ολοκληρωτικά τα χωριά Καλέσα, Πετροκέφαλο, Πενταμόδι, Αγιος Μύρων, Κιθαρίδα και Ασίτες που βρίσκονταν στους πρόποδες του όρους της Ιδης.

Στο χωριό Βουτες δεν έμεινε ενός μέτρου τοίχος όρθιος και από τους 400 κατοίκους σκοτώθηκαν 42.

Επαθαν ζημιές και τα χωριά της Πεδιάδος, Επισκοπής και Αϊτάνια καθώς και οι επαρχίες Μιραμπέλου και Ιεράπετρας.

Σκοτώθηκαν 40 άτομα στο χωριό Αϊτάνια και 16 στο χωριό Καμάρι. Στα ανατολικά του νησιού η Σητεία καταστράφηκε ολοκληρωτικά. Στα Χανιά όλα τα σπίτια βλάφτηκαν λίγα όμως έπεσαν.

Οι στρατώνες το στρατιωτικό νοσοκομείο και το τουρκικό τέμενος Χουνικιάρ έπαθαν μεγάλες βλάβες. Στην πόλη των Χανίων λίγοι τραυματίσθηκαν και στα προάστια μερικοί σκοτώθηκαν. Η τοποθεσία Κισάμου στα Χανιά βυθίστηκε και δημιουργήθηκε μια λίμνη από όπου έβγαινε μυρουδιά θειαφιού.

Στο Ρέθυμνο όλα τα σπίτια έπαθαν ζημιές αλλά κανείς δεν σκοτώθηκε.

1887 17/7 Μ = (7.5 Ηράκλειο (VII)

Στο Ηράκλειο η δόνηση ήταν πολύ ισχυρή και κράτησε περίπου 35 δευτερόλεπτα. Ο φόβος και ο τρόμος που κατέλαβε τους κατοίκους ήταν απερίγραπτος ιδίως στο Παρθεναγωγείο όπου ήταν μαζεμένοι πολλοί λόγω των εξετάσεων. Πολλά σπίτια έπαθαν ρωγμές ένας Τoυρκος πέθανε από το φόβο του και στο λιμάνι πολλοί πήδησαν στη θάλασσα για να σωθούν. Ο σεισμός ήταν ο δυνατότοτερος που έγινε στην πόλη μετά το σεισμό του 1856. Στη Ρόδο ρηγματώθηκαν σπίτια. Στα Χανιά η δόνηση ήταν σφοδρότατη και ορισμένες κυρίως στο Παρθεναγωγείο των Χανίων λιποθύμησαν.

Ηταν δυνατός στη Ζάκυνθο, Καλαμάτα, Τρίπολη, Μεσολόγγι, Μέθανα σε όλη την ανατολική Πελοπόνησο και στην Πάτρα. Ελαφρά αισθητός ήταν στην Χίο, Μύκονο, Σμύρνη, Αλεξάνδρεια και στη Νεαπολη της Ιταλάις (Σταυρακάκης 1890, Galanopoulos 1953)

1910 18/2 Μ = (6.9 Xανιά (VIII)

Ο σεισμός προκάλεσε καταστροφές στα Χανιά και στη γύρω περιοχη. Εξι (6) άτομα σκοτώθηκαν στο χωριο Καλίπτερο (ή Βαρυπέτρο). Ακολούθησε μετασεισμός στις 20 Μαρτίου ο οποίος έγινε αισθητός στα Χανιά. Προκάλεσε ρωγμές και καταρρεύσεις σε αρκετά σπίτια μερικών πόλεων και χωριών αλλά έγινε έντονα αισθητός στις Κυκλάδες σε ολόκληρη την Πελοπόννησο, Χαλκίδα, Αργοστόλι, Κέρκυρα αλλά και στην Σικελία (Sieberg 1932 a. Πλατάκης 1950)

1922 13/8 Μ = (6.8 Ζάκρο VI)

Καταστρεπτικός σεισμός που θυμούνται με δέος οι παλιοί Ηρακλειώτες. Σύμφωνα με επίσημη έκθεση του τότε νομάρχη κατέρρευσαν 11 οικίες κατεστράφηκαν 33, επικινδύνως ετοιμόρροπες κατέστησαν 59 και απλώς ετοιμόρροπες 176. (Ελ. Πλατάκης Κρητικά Χρονικά 1950) Ο σεισμός αυτός δεν αναφέρεται στο σχετικό βιβλίο.

1935 25/2 Η-100KM M=7.0 Ηράκλειο (VIII)

Τα χωριά Σκαλάνι, Ανώπολη, Επάνω Βάθεια, Καινούργιο Χωριό και Γούρνες (χωριό στην επαρχία Ηρακλείου) κατέρρευσαν μέχρι τα θεμέλια. Σκοτώθηκαν 8 άτομα τραυματίστηκαν 204 και έμειναν χωρίς στέγη 374 οικογένειες.

Στο Ηράκλειο βλάφτηκαν το Ηλεκτρικό Εργοστάσιο, το Γυμνάσιο, η εκκλησία του Αγίου Μηνά, πολλά σχολεία και σπίτια. Παρουσίασαν σοβαρή απόκλιση οι τοίχοι του Αρχαιολογικού Μουσείου και πολλά εκθέματα καταστράφηκαν. Αρκετές βλάβες παρουσιάστηκαν επίσης στις περιοχές Ρεθύμνου και Χανίων. Ο σεισμός έγινε αισθητός σε ολόκληρη την Κρήτη, Κυκλάδες, Πελοπόννησο, Αθήνα, Ιόνια νησιά μέχρι την Κέρκυρα, Κάιρο και Ιεννα όπου κράτησε πολύ (Εφ. Ακρόπολις 26.2.1935 Καθημερινή 27.2.1935, Αθηναϊκά Νέα 27.2.1935, Μοντανδον 1935).

1952 17/12 Μ = 7.0 Ηράκλειο (VI)

O σεισμός έγινε έντονα αισθητός στο Ηράκλειο και στο χωριό Σπήλια αλλά και σε διάφορα μέρη της Κρήτης και της Δυτικής Ελλάδας μέχρι και την Κέρκυρα (ΔΓΙΑΑ 1952). Ακολούθηκε από μετασεισμούς ο μεγαλύτερος από τους οποίους έγινε στις 7 Φεβρουαρίου 1953 (22.31 Μ = (5.8)

1959 14/5 Μ = (6.3 Ηράκλειο (VIII)

Ο σεισμός ήταν καταστρεπτικός στην κεντρική νότια Κρήτη και ιδιαίτερα στο νοτιοανατολικό τμήμα της πεδιάδας της Μεσαράς. Δύο ξαφνικές ρωγμές μήκους 150 μ. και 200 μ. και πλάτους 2.5 εκατοστών παρατηρήθηκαν σε απόσταση 50 μ. από την ακτή των Ματάλων και μια΄αλλη μήκους 200 μ. και πλάτους 2,5 εκατοστά παρατηρήθηκε στην τοποθεσία Κομός κοντά στο χωριό Πιτσίδια. Εγιναν κατολισθήσεις βράχων στα Ματαλα, Πιτσίδια, Καμηλάρι και Ακούμια. Παρατηρήθηκε αύξηση της παροχής των πηγών και ανέβηκε η επιφάνεια του νερού στα πηγάδια στο Αντισκάριο και Λισταρο.Συνολικά στο νομό Ηρακλείου από τις 18.933 οικοδομές 17 σπίτια κατέρρευσαν, 290 οικοδομές καταστράφηκαν 902 έπαθαν σοβαρές βλάβες και 2767 ελαφρές.

Στο νομό Ρεθύμνης και ιδιαίτερα στην επαρχία του Αγίου Βασιλείου καταστράφηκαν μερικώς ή ολικώς 139 σπίτια, 169 έπαθαν σοβαρές βλάβες και 85 ελαφρές.

Τραυματίστηκαν μόνο 8 άτομα αλλά τα θύματα θα ήταν ασφαλώς περισσότερα αν ο σεισμός δεν γινόταν την ώρα που οι κάτοικοι της ήταν έξω από τα σπίτια τους στις δουλειές τους.

Ο σεισμός προκάλεσε μικρότερες βλάβες στο νομό Χανίων και έγινε έντονα αισθητός στο Λασίθι. Οι μεγαλύτερες εντάσεις παρατηρήθηκαν στα Πιτσίδια Λιμένα (VIII+), Μάταλα, Καμηλάρι, Αντισκάρι (VIII) του νομού Ηρακλείου και Αγ. Γαλήνη, Σαχτούρια (VIII+) του νομού Ρεθύμνης (ΔΓΙΑΑ 1959).

Ισόσειστες παρατίθενται στον Ατλαντα του Εργαστηρίου Γεωφυσικής του ΑΠΘ (Παπαζάχος 1982). Προηγήθηκαν σεισμοί ο μεγαλύτερος από τους οποίους έγινε εννέα λεπτά πριν από τον κύριο σεισμό.

(06.27, Μ = 4.9) και ακολούθησαν μετασεισμοί ο μεγαλύτερος από τους οποίους έγινε στις 16 Μαίου (8.19) Μ = 4.4

1965 9/4 Μ = 6.1 Χανιά (VI)

Εγινε πολύ έντονα αισθητός στους νομούς Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου.

1970 22/2 Μ = (5.3) Ηράκλειο (VIII) Η – 43 ΚΜΟ σεισμός αυτός δεν αναφέρεται στο σχετικό βιβλίο. Οσοι όμως τον θυμούνται αναφέρουν ότι δεκάδες σπίτια κατέστησαν ετοιμόρροπα και ότι προκλήθηκε πανικός στους κατοίκους της πόλεως.

1973 29/11 Μ = (6.0 Χανιά (VII)

Ο σεισμός προκάλεσε βλάβες στις νοτιοδυτικές ακτές της Κρήτης. Καταστράφηκε ένα σπίτι και 24 ρηγματώθηκαν σοβαρά. Στην Παλαιόχωρα (VIII+) του νομού Χανίων ρηγματώθηκαν σχεδόν όλα τα σπίτια. Στο χωριο Βουκολιές Κισάμου πολλά σπίτια έπαθαν βλάβες και ένα έγινε ετοιμόρροπο.

Στο 4ο χλμ. της οδού Παλαιοχωρας Κουντούρας βράχοι κατρακύλυσαν και διέκοψαν τη συγκοινωνία. Στην αγροτική περιοχή Λυγιά έπεσαν βράχοι και προκάλεσαν βλάβες στο δίκτυο του ΟΤΕ. Στα Χανιά η δόνηση έγινε έντονα αισθητή (ΔΓΙΑΑ 1973, Εφ. Μακεδονία 30/11/1973).

Ισόσειστες παρατίθενται στον Ατλαντα του Εργαστηρίου Γεωφυσικής του ΑΠΘ (Παπαζάχος 1982). Προηγήθηκε δόνηση στις 28 Οκτωβρίου L1,31 Μ = (4.0) και ακολούθησαν μετασεισμοί ο μεγαλύτερος από τους οποίους έγινε στις 11 Δεκεμβρίου ) 03.49, Μ-4.5)

ΠΗΓΗ