Επίσκεψη στο χωριό Πυργού του δήμου Ηρακλείου

 

Η Πυργού είναι χωριό και πρώην κοινότητα της επαρχίας Μαλεβιζίου, σε υψόμετρο 450 μέτρων και σε απόσταση 19,8 χιλιομέτρων από το Ηράκλειο. Σήμερα αποτελεί έδρα ομώνυμου Δημοτικού Διαμερίσματος του πρώην Δήμου Γοργολαΐνη με 352 κατοίκους το 2001 στο Δήμο Ηρακλείου. H θέση του είναι στην πλαγιά λοφίσκου, ένα χιλιόμετρο νοτιοδυτικά του Αγίου Μύρωνα. 

Στη θέση Μερτζάνη βρίσκεται σπήλαιο. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την αμπελοκαλλιέργεια (διασώζεται τοπωνύμιο Μοσχάτο, από το όνομα του είδους των καλλιεργούμενων αμπελιών) και την ελαιοκομία. 

Στη θέση Χρυσοπηγή στα νοτιοδυτικά του οικισμού βρίσκεται εξωκλήσι, όπου σύμφωνα με την παράδοση βρισκόταν η Μονή Χρυσοπηγής , της οποίας μετόχι ήταν η Μονή Γοργολαΐνη. Σώζονται ερείπια από τη Μονή. 

Το χωριό πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου. Αξιοθέατα αποτελούν αρκετά παραδοσιακά κτίσματα και οι δυο αλευρόμυλοι στη θέση Καζόλα. 

Στην περιοχή έχουν βρεθεί ευρήματα της μινωικής εποχής. Στην θέση Καζόλα έχουν βρεθεί δύο νεολιθικοί πέλεκεις, κεραμική των μεσομινωικών χρόνων και κεφαλή πήλινου ζώου, ενώ είναι ορατά λείψανα τείχων. 

Στη θέση Άγιος Γεώργιος βρέθηκε κτίσμα της υστερομινωικής εποχής Ι.

Η παλαιότερη αναφορά του οικισμού είναι σε συμβόλαιο του 1271 για την προπώληση κρασιού από το χωριό Pirgu, ενώ ακόμη ένα συμβόλαιο για άλλη μια προπώληση κρασιού από τη Πυργού χρονολογείται από το 1279.

 Αναφέρεται επίσης σε έγγραφο του 1370 όπου αναφέρεται ότι οι Petrus et Franciscus de Rogerio ενοικίασαν το μισό του πεζικού φεούδου της Πυργού και πρέπει να πληρώσουν το ενοίκιο στους ερημίτες του Αγίου Αυγουστίνου στον Χάνδακα.

Το χωριό αναφέρεται στον Καστροφύλακα με το όνομα Pirgu και με 401 κατοίκους το 1583. Την περίοδο της Ενετοκρατίας στο χωριό παραγόταν κρασί της ποικιλίας μοσχάτο. 

Στην Πυργού βρίσκεται ο ναός του Αγίου Ιωάννη με έμβλημα Φραγκισκανών, που χρονολογείται από το 1601. και ανακαινίστηκε το 1947. Άλλος ιστορικός ναός είναι της Παναγίας, ο οποίος πυρπολήθηκε από τους Τούρκους το 1866 και ανακαινίστηκε. Υπάρχει επίσης η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Μεσαμπελίτη στη θέση Σκεπαστά, η οποία επίσης ανακαινίστηκε το 1952. 

Στην αυλή του ναού αυτού σώζονται παλαιά πατητήρια, δοχεία και πήλινοι αγωγοί, μέσα από τα οποία διοχετευόταν το κρασί σε αποθήκες, στα νοτιοδυτικά του οικισμού.