Το Δικταίο Άνδρο Ο Τόπος Που Γεννήθηκε Ο Δίας

 

Σε υψόμετρο 1025 μ., πάνω από το χωριό Ψυχρό, βρίσκεται το σπουδαιότερο σπήλαιο της αρχαιότητας στην Κρήτη, το Δικταίο Άντρο. Ένα εντυπωσιακό άνοιγμα του εδάφους στη βόρεια πλαγιά του όρους Μουτσούνα Τούμπα, που προκαλεί δέος στους επισκέπτες του. Δεν είναι τυχαίο ότι οι αρχαίοι πρόγονοι επέλεξαν αυτό το σπήλαιο για να τοποθετήσουν τη γέννηση του Δία, Θεού των θεών και των ανθρώπων. Όπως εύστοχα παρατήρησε ο ιστορικός Σ. Σπανάκης, το Δικταίο είναι η «Βηθλεέμ της αρχαιότητας».

Η χρήση βέβαια του σπηλαίου ξεκινάει από τη νεολιθική εποχή (4000-3500 π.Χ.) οπότε χρησιμοποιήθηκε ως εποχική κατοικία ή καταφύγιο ανθρώπων και ποιμενικών ζώων. Αργότερα, στην προανακτορική εποχή (3500-2000 π.Χ.) το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε για την ταφή των νεκρών. Από το 2000 π.Χ. έως το 100 μ.Χ. εξυπηρέτησε ανάγκες λατρείας των θεών και συγκεκριμένα του Δία και κατά τον αρχαιολόγο Evans, και μιας γυναικείας θεότητας που ήταν προσωποποίηση της γονιμότητας και της βλάστησης (η μητέρα γη που ανέλαβε και έκρυψε στα κατάβαθά της το νεαρό Δία). Στο σπήλαιο εκτός από τους θεούς, λατρεύτηκαν και οι μεγαλοπρεπείς σταλακτίτες.

Μύθοι και θρύλοι για το Δικταίο Άντρο

Η συνεχής κατοίκηση του ανθρώπου στο Οροπέδιο Λασιθίου, σε συνδυασμό με το έντονο γεωμορφολογικό ανάγλυφο που εξάπτει την ανθρώπινη φαντασία, είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία πολλών θρύλων σε εποχές μάλιστα που η μυθοπλασία ήταν απαραίτητο κομμάτι στοιχείο ομαλής διαβίωσης. Οι περισσότεροι μύθοι αφορούν το σπήλαιο του Ψυχρού, το Δικταίο.

Η γέννηση του Δία

Ο γνωστότερος μύθος λέει ότι εδώ κατέφυγε η Ρέα για να γεννήσει το Δία προφυλάσσοντάς τον από τον πατέρα του Κρόνο. Η Ρέα προσπαθώντας να γλιτώσει το βρέφος από τον πατροκτόνο Κρόνο αναζήτησε κακοτράχηλους τόπους για να γεννήσει, κρυψώνες για να μην τους ανακαλύψει ο Κρόνος. Και βρήκε το Δίκταιο όπου οι Κουρήτες προκαλούσαν θόρυβο για να καλύψουν το κλάμα του μωρού και οι νύμφες της Κρήτης τάιζαν και φρόντιζαν το μωρό.

Ο Δίας και η κλοπή του μελιού

Όπως λέει ο γνωστός ιστορικός Σπανάκης, ορισμένοι συγγραφείς διασώζουν το θρύλο ότι το Δία τον φυλούσαν μέσα στο σπήλαιο οι μέλισσες και δεν επέτρεπαν σε κανένα την είσοδο. Κάποτε, τέσσερις θνητοί, ο Λάιος, ο Κούκουλος, ο Κέρβερος και ο Αίγλιος προσπάθησαν να μπουν στο σπήλαιο για να πάρουν το μέλι και προκειμένου να μην τσιμπηθούν από τις μέλισσες σκέπασαν το σώμα τους με χάλκινα ρούχα. Θύμωσε όμως ο Δίας και τους έστειλε κεραυνούς και έκανε κομμάτια τα χάλκινα ρούχα και προκειμένου να μην πεθάνουν (διότι δεν επιτρεπόταν να πεθάνει κάποιος μέσα στο σπήλαιο που ήταν ο τόπος γέννησης του θεού των θεών και των ανθρώπων) οι Μοίρες και η Θέμις τους μεταμόρφωσαν σε πουλιά, και από αυτούς κατάγονται οι λάιοι, οι κούκοι, οι κέρβεροι και οι γλαύκες.

Ο Μίνωας και οι νόμοι

Άλλος μύθος θέλει το Μίνωα, όπως ο νεότερός του Μωυσής, να ανεβαίνει στο Σπήλαιο για να συμπληρώσει τους νόμους του να δώσει λόγο των πράξεών του κατά τη διάρκεια της ενιαετίας του και να πάρει νέες Οδηγίες από τον πατέρα Δία.

Η αρπαγή της Ευρώπης

Σε αυτό το σπήλαιο έφερε ο Δίας την όμορφη Ευρώπη, κόρη του βασιλιά Αγήνορα ή Φοίνικα από τη Συρία μεταμορφωμένος σε ταύρο.

Το Δίκταιο είναι ένα από τα λίγα σπήλαια της Κρήτης που έχει αξιοποιηθεί τουριστικά. Πεντακόσια περίπου μέτρα από την είσοδό του υπάρχει ένας μεγάλος χώρος στάθμευσης των οχημάτων που καταφθάνουν καθημερινά. Στο γύρω χώρο λειτουργούν ταβέρνες και μικρά καταστήματα πώλησης αναμνηστικών δώρων. Για όσους δεν έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν τη θέα προς τον κάμπο από τα βουνά που κυκλώνουν το Οροπέδιο, σε αυτό το σημείο θα αποζημιωθούν, καθώς έχει μία από τις ωραιότερες θέες προς τον κάμπο, πριν ξεκινήσουν να ανεβαίνουν το πέτρινο μονοπάτι που οδηγεί στην είσοδο του σπηλαίου. Η πεζοπορία διαρκεί περίπου 10 λεπτά. Μερικά μέτρα πριν από την είσοδο του σπηλαίου υπάρχει τουριστικό περίπτερο όπου γίνεται η κοπή εισιτηρίων. Εντός του σπηλαίου υπάρχουν ράμπες και φωτισμός, για την ασφαλή και άνετη πρόσβαση έως το βάθος του.

Το σπήλαιο του Ψυχρού όπως θα το ακούσετε συχνά, θεωρείται ότι είναι από τους πιο επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους στην Κρήτη. Κατά μέσο όρο δέχεται 100000 επισκέπτες ετησίως.

ΠΗΓΗ: Οροπέδιο Λασιθίου, ο τόπος των θεών και των θρύλων, Δήμος Οροπεδίου Λασιθίου 2007